روایت را عبدالله ابن عباس است نقل میکند، می گوید: به پیغمبر اکرم (صل الله علیه و آله و سلم) عرض شد که بهترین همنشینهای انسان، که انسان با او مصاحبت و معاشرت بکند. چه کسی است؟ انتخاب کند؟«أَیُّ الْجُلَسَاءِ خَیْرٌ» توجّه میکنید؟ حضرت سه تا مشخصه را بهش فرمودند.
اوّل:«مَنْ تُذَکِّرُکُمُ اللَّهَ رُؤْیَتُهُ» کسی را انتخاب کن که وقتی به چهرهاش نگاه میکنی؛ به هیکلاش نگاه میکنی، تو را به یاد خدا بیندازد، نه به یاد شیطان بیندازد. هان؟! خیلی روشن، همین نگاه؛ هنوز به جایی نرسیده است، همین که نگاهش میکند آدم، نگاه به او، انسان را به یاد خدا بیاندازد نه به یاد شیطان. دیگر خودتان بهتر میدانید.
دوّم: «وَ یَزِیدُ فِی عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ» خب حالا این نگاهش بود. وقتی که شروع میکند به صحبت کردن با شما، به فهم و هوش و دانش دینیات، بیافزاید. علمی که این جا هست، علم دین است.
سوّم: و او این که «وَ یُرَغِّبُکُمْ فِی الْآخِرَهِ عَمَلُهُ» کاری که انجام میدهد، هان؟! کارهایش موجب بشود، تو رغبت به آخرت پیدا کنی نه دنیا. میفهمی چه میگویم؟ کارهایی که میکند. به تعبیر دیگر، ما در ارتباط با اشخاص از سه راه به اصطلاح ما، میتوانیم ما بهره گیری کنیم: دیدار است، گفتار است، کردار است. سه چیز است دیگر،هان؟! دیدار، گفتار، کردار این سه تاست. درست است یا نه؟ این سه تا برای تو سازنده باشد، نه نقش تخریبی. نگاهش میکنی به یاد شیطان؛ شروع میکند به حرف زدن، شروع میکند به یک مسائل تا می تواند هرچی هست از مسائل به قول ما، دنیایی و مادّیت و ترقیب و…، میفهمی چه میخواهم بگویم؟ حالا بعضیها هم که سطحشان پایین است، بطن و فرج و… رسیدید شما به عرض من؟ همهاش این جاست؛ مثل این که توی آخور است کلّهاش. تو را هم میکشاند با خودش میبرد. شد؟ از آن طرف، کارهایی هم که می کند، توجه میکنید چه عرض کردم، نعوذبالله، اصلاً آدم، آخرت یادش میرود. میفهمی چه میخواهم بگویم؟ نه. «أَیُّ الْجُلَسَاءِ خَیْرٌ» هان کدام همنشین خیلی خوب است که آدم باهایش معاشر باشد. هان؟ یک وقت هست که یک روابط، به اصطلاح ما، عمومی است، بقالی است، عطاری است، نمیدانم چه؟ میخواهد برود جنس بخرد، هرکه میخواهد باشد، باشد. این را نمیگویند جلیس؛ این را یک وقت اشتباه نکنید. آن جلیس، آن کسی است که من انتخاب میکنم که به قول ما، چه میشویم ما؟هان؟! مصاحب هم، معاشر هم، تعبیر میکنیم، رفیق می شویم ما باهایش. درست است؟ میخواهی رفیق انتخاب بکنی، جلیس انتخاب بکنی، شد؟! این سه تا مشخّصه توش باشد: دیدارش، گفتارش، کردارش توجّه میکنید چه عرض کردم؟ همۀ این ها تو را چه کار کند؟ به معنویّت بکشد، نه به مادّیت سوق بدهد.