تفسیر نور مبین 2

آنچه باید قبل از خواندن این کتاب بدانیم:

مبنای اصلی حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌ آقا مجتبی تهرانی (رحمه الله علیه) در بحث تفسیر، توجّه به گویندۀ آیات؛ یعنی خدای متعال بوده است که بر این اساس ایشان از یک‌سو، تمام زوایای کلام وحی، اعمّ از انتخاب و تکرار الفاظ، ترتیب آیات و… را دارای حکمت دانسته و از سوی دیگر معانی آن‌ها را هم‌جهت با مجموعۀ معارف دینی بیان می‌کند. طرح مباحث اخلاقی، اجتماعی، عرفانی، فلسفی و… در جای‌جای این اثر و در تکمیل مباحث تفسیری، به‌ عنوان دلیلی بر این مدّعا آمده است.

معظّم‌له (رحمه الله علیه) جلسات تفسیر خود را در بین تودۀ مردم برگزار می‌کردند و با بیانی شیوا و ساده، قول ثقیل الهی را به مخاطبان القا می‌نمودند؛ لذا شاید این تفسیر از حرف‌های پیچیده و اصطلاحات سنگین تخصّصی خالی باشد، امّا از نظر محتوا، کم و کاستی ندارد؛ چرا که این اثر در عین سادگی و همه‌ فهم بودنش، حاوی مطالب گران‌بها و نابی است که تا به‌ حال هیچ مفسّری به آن اشاره نکرده است.

بیانی از سورۀ کوثر:

عمل صالح، تنها اعمال شخصی ما نیست؛ بزرگترین عمل صالحی که ادامه پیدا می‌کند و وجود ما را امتداد و بقا می‌دهد و فنا را از ما می‌گیرد، فرزند صالح است. می‌توان گفت که مراد کوثر در این سوره، حضرت‌ زهرا (سلام الله علیها) است.

بیانی از سورۀ ماعون:

ادیان الهی تنها راه اصلاح جوامع بشری از نظر مادّی را به نحوی که ضعفا و محرومین نیز از مواهب طبیعی بهره‌مند شوند، در پیوند انسان با معنویت می‌دانند.

بیانی از سورۀ قریش:

قرآن می‌گوید: اگر بشر بخواهد از گرسنگی نجات پیدا کرده و با امنیت زندگی کند و در زیر سایۀ آن امنیت، از مادّیت بهره‌برداری کند، باید معنویت را هدف‌گیری کرده و در زیر سایۀ آن از مادّیت بهره‌برداری کند.

بیانی از سورۀ فیل:

آیا ندیدی که پروردگارت با اصحاب فیل چه کرد؟ آیا گمان می‌کنی که تو، علی (علیه‌السّلام) و خدیجه (سلام الله علیها)، تنها هستید؟ نترسید! نظام حاکم، نظام معنویت است و نظام مادّیت، محکوم آن نظام است.

بیانی از سورۀ همزه:

اگر کسی ایمان داشته باشد و عمل صالح انجام دهد، اثرش این است که قلوب را تسخیر می‌کند. به‌ گونه‌ای قلوب را تسخیر می‌کند که محال است هیچ دست مادّی‌گرایی بتواند آن محبّت را قطع کند.

بیانی از سورۀ عصر:

تمام انسان‌ها در دامن و چمن‌زار طبیعت، اشتباه می‌روند؛ یعنی به قدری این چمن‌زار طبیعت جذّاب است و کشش دارد که هر انسانی از مسیر صحیح خارج می‌شود.

بیانی از سورۀ تکاثر:

انسان باید از نظر اقتصادی به‌ اندازه‌ای ثروت داشته باشد که بتواند زندگی خود را بگذراند؛ لکن شیطان این امور را نزد انسان به‌ صورت یک هدف اصلی در می‌آورد تا انسان تمام همّش را متمرکز آن کند.