مبانی علم اخلاق

آنچه باید قبل از خواندن این کتاب بدانیم:

معمولاً آنچه از واژۀ اخلاق در ذهن‌ها وجود دارد، افعال و اقوالی است که انجام دادن یا انجام ندادن آنها صرفاً بهتر است. تصویر و تصور ذهنی ما از بحث اخلاق بسیار با آنچه در دین مبین اسلام دربارۀ اخلاق گفته شده است فاصله دارد. اخلاق را می‌توان راه‌بُرد دین برای مناسبات فردی و اجتماعی دانست. در واقع دین برای رسیدن به جامعۀ فاضله و انسان فاضل، اخلاق را طراحی کرده است. از این رو علم اخلاق بسیار مهم و منشأ تفاوت‌های اساسی بین انسان و جامعه دینی با سایر انسان‌ها و جوامع است.

اما این علم هم مانند سایر علوم، مقدّمات و مبانی خاصّ خود را دارد. دانستن مقدّمات و مبانی علم اخلاق به مثابۀ داشتن نقشۀ راه است که مسیر را روشن می‌کند و به انسان کمک می‌کند در دوراهی ها بهترین مسیر را انتخاب کند. مجموعۀ مباحث اخلاقی حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌آقا مجتبی تهرانی (رحمةالله علیه) به واسطۀ نگاه عمل‌گرا و تربیتی ایشان، همراه با نسخه‌های عملی برای زندگی انسان است.

سوالاتی که در این کتاب پاسخ خواهد یافت:

جایگاه علم اخلاق در دین کجاست؟

اخلاق در زندگی بشر چه اهمیتی دارد؟

چگونه می‌توان برای روح ملکه ایجاد کرد؟

چه رابطه‌ای بین اعمال و جزا در قیامت وجود دارد؟

فضایل و رذایل اخلاقی چیستند؟

هدف از علم اخلاق چیست؟

قوای اصلی روح انسان کدامند؟

اهمیت عقل و تاثیرگذاری آن بر روح انسان چیست؟

سعادت بشر چیست و بالاترین سعادتی که انسان به آن دست می‌یابد کدام است؟

در تاثیرگذاری بر روح، همنشین چه نقشی ایفا می‌کند؟

کلیدواژه‌ها:

اخلاق/امامت/تزکیه/روح انسان/خُلق/ملکه/طبیعت ثانویه/ تمثّل اعمال/ فضایل/ رذایل/ تخلیه/ تحلیه/ حکمت/ تجرّد نفس/ قوۀ عقلیه/ قوۀ غضبیه/ قوۀ شهویّه/ قوۀ وهمیّه/ قوای ادراکی/ قوای تحریکی/ لذّت/ کمال/ سعادت/ محبّت/ هم‌نشین/ محاسبۀ نفس

چند جمله از متن کتاب:

در میان حکمای گذشته گروه زیادی می‌گفتند: «علم اخلاق، اکسیر اعظم اسـت.» کسانی که می‌خواستند این علم را در بین انسان‌های مکتبی ترویج و تعلیم دهند تا آنها بهره‌ور شوند، جایگاه علم اخـلاق را آن طـور که باید و شاید مشخص نکرده‌اند. در واقـع، بعد از «علم الهی» که موضوعش واجب‌الوجود است، بالاترین، ارزشمندترین و بافضیلت‌ترین علوم، «علم اخلاق» است.