ویژگی های امتحان الهی

آنچه باید قبل از خواندن این کتاب بدانیم:

بدون تردید و بر اساس معارف دینی همۀ مؤمنین در سراسر زندگی خود در معرض امتحان الهی قرار می‌گیرند. اهمیت آزمایش‌های الهی در زندگی انسان تا به آن حد است که سعادت او مستلزم موفقیت در این آزمون است و شکست در آن موجب شقاوت او است. حضرت‌آیت‌الله‌العظمی‌حاج‌آقا مجتبی‌تهرانی(ره) همچون همه مباحث خود با استناد به مبانی علمی و به‌طور مبسوط آزمایش الهی را مورد بحث قرار داده‌اند. به جرئت می‌توان گفت مجموعۀ این مباحث به مثابۀ دفترچۀ راهنمای مواجهه با آزمون‌های الهی است. ایشان ابتدا در سالهای 1368 و 1369 در قالب 57 جلسه به‌طور مفصّل موضوعاتی در این زمینه را تبیین کردند و سپس در سال 1378 در قالب 13 جلسه نکات مهم، کلیدی و کاربردی بحث را خلاصه‌وار بیان فرمودند. این هفتاد جلسه تحت عنوان کلی «آزمایش الهی» در هفت مجلد با عناوین «ویژگی‌های آزمون الهی»، « بلا، شکر و صبر»، «فتنه»،  «امتحان فردی و اجتماعی»، « راه قبولی در امتحان الهی»، «نقش طاعات و عبادات» و «راه سعادت بشری» به چاپ رسیده است.

جلد اول از کتاب‌های فوق‌الذکر که تحت عنوان ویژگی‌های امتحان الهی به چاپ رسیده است شامل پنج جلسه است که اختصاص به آشنایی اولیه و بنیادی با آزمایش‌های الهی داده شده است. در این مباحث ضمن تبیین اصطلاحاتی همچون بلا، ابتلا، فتنه، تمحیص و افتنان، به این مطلب اشاره می‌کند که هر مؤمنی در هر لحظه و هر مکان مورد آزمایش قرار می‌گیرد و هر چه ایمان او بالاتر، امتحان او سخت‌تر خواهد بود و لذا امتحان انبیا و اولیا از همه سخت‌تر است. هم‌چنین در این کتاب دلایل آزمایش‌های الهی و مواد آن که یا در قالب تکالیف است و یا در قالب حوادث مورد بحث قرار گرفته است.

سوالاتی که در این کتاب پاسخ داده می‌شود:

بی‌توجهی به آزمایش‌های الهی چه عواقبی در پی دارد؟

چه موجوداتی مورد آزمایش قرار میگیرند؟معنای آزمون الهی چیست؟

امتحان و آزمایش برای چه چیزی است؟

مادۀ امتحانی فرشتگان الهی چیست؟

سرّ آزمایش فرشتگان چیست؟

تمحیص چیست؟

در بین انسان‌ها چه کسانی مورد آزمایش قرار می‌گیرند؟

مادۀ امتحانی ایمان مؤمنین چیست؟

اختبار و افتنان و ابتلا به چه معناست؟

امتحان مدعیان ایمان که فاقد آن هستند با چه هدفی است؟

امتحان مدعیان مرتبه‌ای از ایمان که فاقد آن هستند چگونه است؟

امتحان مدعیان مرتبه خاصی از ایمان به چه معناست و آیا سوالات یکنواخت است؟

آزمایش سراسری الهی چگونه است؟

آیا امتحان الهی فردی است یا اجتماعی؟

چه رابطه‌ای بین علم خداوند و امتحان وجود دارد؟

معنای کرامت بودن بلا چیست؟

کلید واژه‌ها:

آزمایش الهی/ امتحان/ هلاکت/ مؤمنین/ خالق و مخلوق / ممتحن/ ایمان و عمل/ اوامر و نواهی/ قبض و بسط/ صبر و شکر/ بلا/  نعما/ تجدیدی / مردودی/ استدراج/ نیروی تمیز/ خیر و شر/ ذی شعور/ فرشتگان/ عزت و کبریایی/ ابلیس/ حق و باطل/ خیر و شرّ/ ماده امتحانی/ فتنه/ تکلیف/ تمحیص/ ابتلا/ افتنان/  منافق/

عبارتی از متن کتاب:

خداوند چهار گروه که مدعی ایمان هستند می‌آزماید: گروه که مدعی ایمان هستند ولی در واقع ایمان ندارند که آزمایش برای مشخص کردن راست‌گو از دروغ‌گو است. دستۀ دوم کسانی که ایمان دارند اما مدعی مرتبه‌ای از ایمان هستند که آن را فاقدند، خداوند برای مشخص کردن کذب ادعای این مرتبه از ایمان، آنها را آزمایش میکند. دستۀ سوم کسانی هستند که واجد مرتبۀ خاصی از ایمان هستند، این گروه هم آزمایش می‌شوند و آزمایش و مواد امتحان ایشان به اندازۀ ادعای ایشان است.