آرزو، آرزوی بجا – آرزوی بیجا (طول امل)

مقدّمه17
جلسه اول: 21
فهرستی از مباحث طول امل22
نكوهش طول امل23
روایات نسبت به طول امل23
معنای امل25
ستایش نسبت به آرزوی نیكو25
تفاوت امید و آرزو26
حقیقت امل26
حالت بهجت و سرور برای نفس27
سه نوع امور مورد انتظار و آرزوی انسان؛ رجاء تمنّی و غرور28
مقدّمۀ ذكر مصیبت30
ذكر مصیبت شهادت مسلم بن عقیل31
نقش آرزوهای پوچ در بین مردم كوفه31
جلسه دوم: 35
اقسام امل35
1.نسبت‏به زمان گذشته35
حسرت در مقابل آرزوی به‏گذشته37
آیۀ قرآن نسبت به‏حسرت37
2.نسبت‏به زمان آینده38
3.نسبت‏به خود یا دیگران39
4.مادّی یا معنوی بودن40
5.عادی یا غیرمعمولی بودن40
رابطۀ امل، رجا و غرور41
6.دارای مانع یا مقتضی بودن41
بررسی امكان تخلیۀ نفس از امل42
مقدّمۀ ذكر مصیبت 45
ذكر مصیبت شهادت وهب46
جلسۀسوّم: 49
مروری بر مباحث گذشته49
جایگزینی آرزوها با هم50
رابطۀ انسان و آمال50
چند مقدّمه‏ای در مورد رابطۀ انسان و آمال مادّی52
نقش آرزو در باب اراده53
پیوستگی تلاش مادّی با معنوی54
تخلیه نفس از جمیع آمال مادّی شدنی نیست55
برخورد آرزوهای مادّی با معنوی57
ورود امام‏حسین ؟س؟به‏كربلا59
پیوستن حبیب‏بن مظاهر به‏امام‏حسین ؟س؟60
جلسۀچهارم: 63
مروری بر مباحث گذشته63
توصیف دوراهی آرزوی مادّی و معنوی64
اولویّت با آرزوی معنوی است65
1.وابسته نبودن جنس آرزوهای مادّی به سن انسان66
بیان دو تذكّر66
2.امكان معنوی كردن آرزوهای مادّی67
پاسخ به دو پرسش در مورد آرزوهای مادّی68
آیا آرزوی‏های مادّی اندازه‏گیری شده است؟69
آیا آرزوی مادّی نهایت و مقدار مشخصی دارد؟70
ذكر مصیبت شهادت زهیر بن قین74
جلسۀپنجم: 77
مروری بر مباحث گذشته77
توضیحی نسبت به سؤال اوّل77
ادامۀ پاسخ به دو پرسش در مورد آرزوهای مادّی79
آیا آرزوهایی مادّی قابل اعتماد هستند؟79
ترسیم انسان و آرزوی او توسط پیغمبراكرم؟صل؟80
شبیه‏ترین اشیا به دروغ، آرزوست81
قضیه‏ای در باره عمر انسان82
نتیجۀ به‏آرزو تكیه كردن84
بیان ان‏شاءالله در كارها85
ذكر مصیبت شهادت حرّ بن یزید ریاحی87
جلسۀششم: 91
مروری بر مباحث گذشته91
تذكّری در باب آرزوهای‏معقول شرعی91
تعریف اخلاقی طول امل و آرزوی دراز92
تعریف و بررسی ریشۀ اخلاقی طول امل92
رذیله‏ای ناشی از دو قوّه94
رابطۀ بین غرور، امل و طول امل98
ذكر مصیبت شهادت قاسم بن الحسن؟ع؟102
جلسۀهفتم: 105
مروری بر مباحث گذشته105
رابطۀ طول امل و رسیدن به آرزوها106
مرگ فاصله می‏اندازد بین انسان و آرزوهایش108
رفع یك تناقض در مورد آرزوهای مادّی109
ذكر مصیبت شهادت علی اصغر؟ع؟116
جلسۀهشتم: 119
مروری بر مباحث گذشته119
طرح‏ریزی، نقشه‏های منهای خدا120
ادامۀ رفع یك تناقض در مورد آرزوهای مادّی121
سه موضوع مطرح شده در بینش‏های الهی در مورد آرزو122
آرزو را به سوی خدا سوق دادن123
دعای چهل و ششم صحیفۀ سجّادیّه124
رابطۀ بهره‏مندی از تبعات بقای دنیوی و تنعّمات اُخروی126
تفاوت بین نِعَم دنیوی مشروع با اُخروی128
مقدّمۀ ذكر مصیبت129
ذكر مصیبت شهادت علی اكبر ؟س؟133
جلسۀنهم: 135
مروری بر مباحث گذشته135
تقاضای انگشتر حضرت زهرا؟سها؟136
ادامۀ بحث در حدّ كفاف خواستن136
منشاء طول امل در انسان137
آرزوی كوتاه در خطبۀ همّام137
ریشه یابی دربوجود آورنده طول امل138
1.ریشه‏یابی در رابطه با مخلوق138
فرض بقا به سبب تكیه بر جوانی138
فرض بقا به سبب تكیه بر صحّت مزاج139
میل و رغبت به سبب انس به توابع بقا140
اُنس به توابع بقا منشاء محبّت می‏شود141
میل و رغبت به سبب لذّت بردن از توابع بقا141
علاقه‏مندی به‏هرچیز موجب اراده به آن می‏شود141
حبّ‏به دنیا ریشۀ اصلی طول امل است143
ذكر مصیبت شهادت اباالفضل؟ع؟146
جلسۀدهم: 149
مروری بر مباحث گذشته149
نتیجۀ شیفتگی به حبّ دنیا: به‏سه چیز دلبسته شدن است150
ادامۀ منشاء طول امل در انسان150
مواهب مادّیّت را لطف و عنایت خاص الهی می‏داند152
خداوند بنده‏ای را كه دوست داشته باشد به‏او ایمان عطا می‏كند153
مواهب مادّیّت به حیوانات هم عنایت شده153
دنیا به‏سرعت پشت كرده و آخرت رو می‏كند154
ریشه‏یابی در رابطه با خالق155
طول امل آزمایش الهی است155
طول امل، آزمایش الهی در صحیفۀ سجّادیّه156
آزمایشی برای سنجش ادّعای خداجویی ما156
آثار زشت و روانی طول امل157
1.از دست دادن حسابگری عقل157
با خواندن آیات قرآن دلشان تكان نمی خورد159
2.قساوت قلب159
ذكر مصیبت وداع حسین ؟س؟162
جلسۀیازدهم: 165
مروری بر مباحث گذشته165
3.حالت حسرت166
1.فراموشی مرگ166
2.فراموشی آخرت166
ادامۀ آثار زشت و روانی طول امل166
آثار زشت و معنوی طول امل166
1.انجام اعمالی كه به نفع دنیوی‏اش هم نمی‏رسد.168
آثار زشت و عملی طول امل168
نهی پیامبراكرم؟صل؟از آرزویی كه می‌دانید به آن نمی‌رسید169
در انجام كار دنیا گمان كن فردا می‏میری172
2.بازداشتن از انجام اعمال سودمند اُخروی173
آثار زشت و اجتماعی طول امل175
1.به وجود آوردن دوستی و دشمنی كاذب175
3.موجب گناه و معصیت شدن175
2.از هم پاشیدن جامعه176
عامل وحدت و همبستگی درجامعه، با زهد و یقین176
عامل پاشیدن امّت، با حرص و آرزوی دراز177
مقدّمۀ ذكر مصیبت179
مقایسۀ امام‏حسین ؟س؟ با ابراهیم ؟ع؟180
ذكر مصیبت شهادت امام‏حسین ؟س؟181
جلسۀدوازدهم: 183
مروری بر مباحث گذشته183
1.كشاندن انسان از عزّت قناعت به ذلّت حرص184
ادامۀ آثار‏ زشت طول امل184
2.موفّق به توبه نشدن185
به تأخیر انداختن توبه185
3.به هلاكت رسیدن اُخروی186
4.مسلّط شدن مسائل دنیوی بر روح انسان187
5.ضایع شدن عمر187
آرزوی دراز را باید فوری معالجه نمود188
با پیر شدن انسان دو خصت در او جوان می‏شود189
1.توجّه به آثار زشت آن192
راه‏های پیشگیری و درمان طول امل192
ذكر مصیبت انتقال اهل بیت از كنار قتلگاه194
ذكر مصیبت وداع فرزندان با زهرا ؟سها؟195
جلسۀسیزدهم: 197
مروری بر مباحث گذشته197
ادامۀ راه‏های پیش‏گیری و درمان طول امل198
2.توجّه به سقوط شخصیّتی199
شناسایی شخصیت مادّی ومعنوی200
آرزوی دراز انسان را مانند كالا قابل خرید و فروش می كند201
فرازی از دعای پنجاه و دوّم صحیفۀ سجّادیّه202
انسان با طول امل به هدف از خلقتش نمی‏رسد203
3.توجّه به نهایت نداشتن آرزوها204
4.توجّه به سرانجام اهل آرزو205
5.توجّه به مرگ207
6.توجّه به پشیمانی غیرقابل جبران ناشی از آرزو209
ذكر مصیبت ورود اهل بیت به كوفه210
جلسۀچهاردهم: 213
مروری بر مباحث گذشته213
ادامۀ راه‏های پیشگیری و درمان طول امل213
در دنیا مانند كسی باش كه رهگذر است214
7.توجّه به نرسیدن به بسیاری از آرزوهای مادّی215
8.توجّه به حقارت دنیا و نفیس بودن آخرت215
راه‏های عملی217
9.توجّه به نكوهش‏ها نسبت‏به حبّ دنیا217
1.‏ زندگی كردن در حدّ كفاف217
2.نرفتن به مكان‏هایی كه آرزو را زنده كرده یا می‏آفریند218
در روابط اجتماعی توجّه به كاری كه وظیفه‏ات است داشته باش219
در روابط خانوادگی به تذكّرات علمی توجه داشته باشد220
3.معاشرت با افرادی كه در حدّ متعارف شرعی زندگی می‏كنند221
4.عدم معاشرت تنگاتنگ با افرادی كه سخن‏شان دنیایی است221
5.موعظه شنیدن از نفوس طاهره222
استمداد طلبیدن از خدا225
جلسۀپانزدهم: 231
مروری بر مباحث گذشته231
مقدّماتی در مورد قصر امل231
به عنوان ضدّ طول امل231
ستایش آن در روایات232
تعریف قصر امل233
امكان تحصیل قصر امل234
روی تصوّر طول بقا كار نكردن235
آثار قصر امل معكوس آثار زشت طول امل236
نتیجۀ كاستن از آرزوهای مادّی236
آثار زیبای قصر امل236
رابطۀ طول امل و كار انسان238
رابطۀ كوتاهی آرزو نسبت به عمل صالح239
انواع اعمال و رابطۀ‏شان با قصر امل240
پیكرۀعمل مادّی ولی برای آخرت240
پیكرۀعمل اُخروی و برای آخرت241
پیكرۀعمل اُخروی ولی برای دنیا241
رابطۀ بین كوتاهی آرزو و عمل خیر242
كارهای دنیایی مشروع برای آخرت كشف از قصر امل می‏كند243
كم كردن آرزوی مادی برای بهشت رفتن243
جلسۀشانزدهم: 245
دسته‏بندی انسان‏ها در رابطه با طول و قصر امل245
گروه‏بندی از لحاظ مفروض داشتن زمان عمر246
دستۀ اوّل، فرو رفتگان درشهوات و لذّات دنیا247
دستۀ دوّم، كسانی كه حدّ اكثر عمر زمان خود را در نظر می گیرند248
دستۀ سوّم، كسانی كه حدّ اقلّ یك سال عمر را در نظر می گیرند249
دستۀ چهارم، كسانی كه یك شبانه روز ماندن را در نظر می‏گیرند250
دستۀ پنجم، كسانی كه هیچ فرضیۀ بقا؛یعنی ماندن برای خود ندارند250
پیامبراكرم؟صل؟فرمودند: من امید به یك چشم برهم زدن و یك لقمه فرودادن ندارم251
1.راه علمی، یادآوری مرگ256
راه‏های كسب قصر امل256
جلسۀهفدهم: 263
مروری بر مباحث گذشته263
تقسیم بندی در رابطۀ با یاد مرگ264
خصوصیّت دستۀ اوّل264
ادامۀ راه‏های كسب قصر امل264
خوف از مرگ برای خوف از لقای محبوب265
خصوصیّت دستۀ دوّم265
خوف از مرگ برای تقصیر در تهیّه زاد و توشه266
خصوصیّت دستۀ سوّم267
نتیجۀ یقین به جدا شدن از دنیا268
مرگ یقینی است كه هیچ شكی در آن نیست به جدا شدن از دنیا269
عیادت از بیمار، شركت در تشییع جنازه و زیارت اهل قبور270
2. دستورات راه عملی270
نشانه‏های كسانی كه قصر امل دارند271
1.بی‏اعتنایی نسبت‏به جمع كردن آنچه بیش از كفاف باشد272
4-1.اهتمام به انجام اعمال خیر273
2.اهتمام به ادای امانت و دادن بدهی خود273
3.به یاد مرگ بودن273
4-2.قدر دانستن فرصت انجام اعمال خیر274
تذكّر اوّل274
بیان دو تذكّر در انتهای بحث274
1.تلاش مادّی اعتدالی باید باشد275
دین ودنیا هر كدام متناسب با خودش275
امور دنیوی و اُخروی كدام مقدّم است276
تذكّر دوّم277
2.در صورت داشتن انگیزۀ آخرتی عمل مادّی هم الهی می‏شود.278
رسیدن به‏آرزوی معنوی با تلاش تضمین شده است278
آرزوی الهی در دنیا تا موقع مرگ به انسان عنایت می‏شود278
حضرت‏استاد؟ره؟ | 281
دربارۀ مؤسّسۀ مصابیح‏الهُدیٰ | 287
آیات | 289
روایات | 292
اشعار | 318
نمایه | 320
کتابنامه | 326