امتحان الهی نسبت به فتنه

آنچه باید قبل از خواندن این کتاب بدانیم:

بدون تردید و بر اساس معارف دینی همۀ مؤمنین در سراسر زندگی خود در معرض امتحان الهی قرار می‌گیرند. اهمیت آزمایش‌های الهی در زندگی انسان تا به آن حد است که سعادت او مستلزم موفقیت در این آزمون است و شکست در آن موجب شقاوت او است. حضرت‌آیت‌الله‌العظمی‌حاج‌آقا مجتبی‌تهرانی؟ره؟ همچون همه مباحث خود با استناد به مبانی علمی و به‌طور مبسوط آزمایش الهی را مورد بحث قرار داده‌اند. به جرئت می‌توان گفت مجموعۀ این مباحث به مثابۀ دفترچۀ راهنمای مواجهه با آزمون‌های الهی است. ایشان ابتدا در سالهای 1368 و 1369 در قالب 57 جلسه به‌طور مفصّل موضوعاتی در این زمینه را تبیین کردند و سپس در سال 1378 در قالب 13 جلسه نکات مهم، کلیدی و کاربردی بحث را خلاصه‌وار بیان فرمودند. این هفتاد جلسه تحت عنوان کلی «آزمایش الهی» در هفت مجلد با عناوین «ویژگی‌های آزمون الهی»، « بلا، شکر و صبر»، «فتنه»،  «امتحان فردی و اجتماعی»، « راه قبولی در امتحان الهی»، «نقش طاعات و عبادات» و «راه سعادت بشری» به چاپ رسیده است.

جلد سوم از کتاب‌های فوق‌الذکر که شامل نه جلسه است راجع به یکی از مهم‌ترین انواع آزمایش‌های الهی به‌خصوص در بعد اجتماعی است، از این نوع آزمایش در آیات و روایات با عنوان فتنه یاد می‌شود. فتنه بر سه محور استوار است؛ اصل فعل، ابزار انجام فعل و آثار مترتب بر آن. فتنه گاهی از خداوند صادر می‌شود و گاهی از بنده که در هر دو، این انسان است که مورد آزمایش قرار می‌گیرد. روند فتنه به گونه‌ای است که حق و باطل خلط می‌شود. با مطالعۀ این کتاب به تفاوت‌های مهم فتنه‌های فردی و اجتماعی، مراحل بروز یک فتنۀ اجتماعی، تقسیم‌بندی فتنه بر اساس فتنه‌گران، تقسیم‌بندی مردم در مواجهه با فتنۀ کور، تقسیم‌بندی فتنه بر اساس فتنه انگیزان آَشنا می‌شوید.

سوالاتی که در این کتاب پاسخ داده می‌شود:

محورهای یک فتنه چیست؟

تفاوت فتنۀ الهی و فتنه‌های ایجاد شده از طرف بندگان کدام است؟

تفاوت فتنۀ فردی و اجتماعی چیست؟

تفاوت مواد امتحانی در بلاهای فردی و عمومی چه می‌باشد؟

مراحل فتنۀ بشری در جامعه کدام است؟

وظایف همگانی در برابر فتنه چیست؟

اقسام فتنه بر اساس فتنه‌گران چیست؟

مختصات فتنۀ کور چه می‌باشد و کیفیت رویارویی با آن چیست؟

مردم جامعه در مواجهه با فتنۀ کور به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

چه باید کرد تا در دام فتنۀ کور نیفتاد؟

برای رهایی از گردآب فتنه آیا انجام وظیفه کفایت می‌کند؟

کلید واژه‌ها:

فتنه/ بلیه و امتحان/ فتنۀ حق/ فتنۀ مخلوق/ بلاهای فردی و عمومی/ مواد امتحانی/ حق و باطل/ وساوس شیطان/ استعمار فرهنگی/ فتنه‌گر/ راعی و داعی/ نصب الهی/ ترور شخصیتی/ اهلیت/ شبهات/ وساوس/ سلطه/ اصول اعتقادی/ هواهای نفسانی/ جهاد/ کیان مکتب/ ملحدین/ مشرکین/ مؤمنین و منافقین/ فتنۀ کور/ جهنم/ فزع اکبر/ رهبری/ بیعت/ صفین/ جمل/ نهروان/ فرصت‌طلبان/ شخصیت‌های اجتماعی/ بیعت/ چشم فتنه/ شعور/ مضلات فتنه/ بصیرت/ فرصت‌طلبان/ جهل مرکب/ جهل بسیط/ بدعا/

عبارتی از متن کتاب:

افراد جامعۀ مؤمنین در ارتباط با فتنه‏های کور که در جامعه پیدا می‏شود، به سه دسته تقسیم می‏شوند. دستۀ اوّل، عبارتند از فرصت طلبانی که دنبال آب می‌گشتند. یا جرأت فتنه انگیزی نداشتند یا عُرضه‌اش را نداشتند. وقتی فتنه به پا شد، از نظر نفسانی در همان صراط فتنه انگیزان قرار می‌گیرند. این‏ها در کنار فتنه ‏ انگیزان حرکت می‏کنند و بازار آن‏ها را داغ می‏کنند. دستۀدوّم، آگاهان و اهل بصیرتند. ظاهر بین نیستند و باطن بینند و حقایق را می‌نگرند. این‏ها اوحدی از افراد جامعه هستند و در زمرۀ رُعات هستند؛ یعنی از همان اوّل که فتنه رو می‫کند و این ظلمت در جامعه پراکنده می‏شود؛ چون ظاهربین نیستند و با دید باطن می‌نگرند، این ظلمت در دید آن‏ها اثر نمی‏گذارد. می‌فهمند تاریکی و ظلمت است که می‏آید و در جامعه پراکنده می‏شود. دستۀ سوّم که اکثریت جامعۀ مؤمنین را تشکیل می‏دهد، افراد ظاهر بین و نا آگاهند.