سخاوت و ایثار

آنچه باید قبل از خواندن این کتاب بدانیم:

اگر بگوییم روزگار ما روزگار حساب‌رسی سخت دنیایی است، بیراه نیست که مردم روزگار با بخشندگی و سخاوت غریبه باشند. و چقدر امروز به رشد و تبیین این فضیلت انسانی و الهی در میان آحاد جامعه نیاز است. تا اگر نداری از هر جنس چه مادی و چه معنوی جایی هست، دارایی پیدا شود که بی‌منت و اذیت دستش را بگیرد.

در این کتاب شریف با مفهوم سخاوت و انواع آن آشنا خواهیم شد و در ادامه راه‌های کسب این فضیلت اخلاقی را خواهیم آموخت. ادامه مباحث کتاب به ایثار اختصاص دارد. جایی که شخص با وجود احتیاجی که خود دارد، چیزی را می‌بخشد.

قابل توجه است که از نظر مبانی دینی هم کمک کننده و هم نیازمند وظائفی دارند که باید آنها را بدانند و به آن عمل کنند.

سوالاتی که در این کتاب پاسخ خواهد یافت:

آیا لازم است که هر بخششی را پاسخ بدهیم؟

معنای سخاوت چیست؟

به چه کسی می‌توان گفت اهل سخاوت است؟

سخاوت، جود و ایثار چه تفاوتهایی دارند؟

سخاوت چه آثاری دارد؟

ریا چه ضرری برای سخاوت دارد؟

ایثار چیست؟

بالاترین درجۀ ایثار چیست؟

کلیدواژه‌ها:

سخاوت/ بخل/ اسراف/ سخا/ بخشش/ مال/ ولیمه/ جود/ ایثار/ عوض/ عفو/ نسیان حقد/ میوۀ عقل/ زینت/ پوشش عیب/ بزرگی/ روزی/ محبت/ سخای شرعی/ سخای مروتی/ ریا/ استحقاق/عدل/ زاهد/صدقه/ تعظیم حقوق حق/ تعظیم حقوق نفس/ طهارت نفس/ قوت صبر/ شهود

یک جمله از کتاب:

بعضی ها هستند که از مایحتاجشان هم خرج می کنند برای اینکه مشهور بشوند. به خودش سخت م یگیرد تا برایش شهرت، مدح و ثنا بیاورد و بگویند: او آدم خوبی است. حتی چه بسا بگویند که آدم دست و دلباز و اهل سخاوت است. باید بدون مشقّت روحی و بدون اینکه عِوضی را برای این بذلی که می‌کند در نظر بگیرد، انفاق کند. اگر عِوض معنوی در نظر بگیرد اشکالی ندارد. مثلاً برای خدا باشد؛ چون خدا به کسانی که انفاق فی سبیل الله کنند، درجات معنوی را وعده داده است. می گویند: این عِوض خواهی خارج است و موجب نمی‌شود که بگویند او اهل سخا نیست.

ایثار، این است که مالی را که در اختیار اوست به غیر بخشش کند و غیر را بر خودش مقدّم بدارد در حالی که محتاج است، مسئله کراهت مطرح نیست؛ با میل و رغبت است و این عمل به سهولت هم انجام می‌شود. اگر انسان بخواهد جلوگیری کند، روحش آزرده می شود. به مقتضای همان حالت روحی انسان؛ یعنی آن حالت راسخۀ در نفسش، این عمل از او صادر می‌شود؛ بنابراین ایثار، ملکه، خو و طبعی زیبا است و از ملکۀ سخاوت افضل است. اینکه گفته شده است اعلی درجۀ سخا، ایثار است؛ چون بخششی است با احتیاج بخشش کننده به آن چیزی که بخشش می کند.