پاکسازی گناه

آنچه باید قبل از خواندن این کتاب بدانیم:

هر اهل ایمانی واقف است که در دنیا مورد آزمایش الهی قرار می‌گیرد و مواد این آزمون اوامر و نواهی خداوند است. برای قبولی این آزمایش و باریافتن به محضر ربوبی که از آن به لقاءالله تعبیر می‌شود راهی جز قبولی طاعات و عبادات وجود ندارد ولی نواهی الهی امتحانی بزرگ‌تر و اقوی از عبادات و طاعات است. لذا ترک خواسته‌های نفسانی و آنچه بعد حیوانی روح انسان می‌طلبد برای معتقد به مبدأ و معاد مشکل‌تر از انجام واجبات است. بنابراین ارتکاب و ترک گناه نقش اساسی در دوری از خدا یا قرب به خدا دارد.

مجموعۀ مباحث پیرامون گناه که در سه جلد تدوین شده است حاصل 40 جلسه بیانات حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی می‌باشد. جلد اول به ریشۀ درد اختصاص یافته بود و جلد دوم به آثار بیماری گناه می‌پردازد و جلد سوم راه‌های درمان این درد را ارائه می‌دهد. در این کتاب که عنوان آن پاکسازی گناه است حضرت استاد نخست بیان می‌کند که انسان با توجه با مبانی نظری و عملی می‌تواند گناه را ترک کند و نظر به اینکه می‌داند که اعمال او هر روز به پیامبر اکرم و امام زمان عرضه می‌شود بسیار برای او قبیح است که صحیفۀ اعمالش هر روز این بزرگواران را آزار دهد. ایشان در ادامه به دژ محکم استغفار اشاره کرده و وظایف شخص را بعد از توبه و پاکسازی گناه بازگو می‌کند. از جمله اتیان به واجبات و انجام عبادات است که بحث مبسوطی را به این امر اختصاص داده‌اند.

سوالاتی که در این کتاب پاسخ داده می‌شود:

آیا انسان نیرو و ابزار ترک گناه را دارا است؟

اعمال انسان در چه زمانی و بر چه کسانی عرضه می‌شود؟

آیا آثار وضعی عمومی گناه قابل رفع هستند؟

وظایف انسان پس از توبه و پاکسازی گناه چیست؟

چرا بقای بر توبه واجب است؟

ارزش حدوث توبه بیشتر است یا بقای بر توبه؟

ترک کدام معاصی باعث ترک بقیۀ معاصی می‌شود؟

معصیت قلوب چیست؟

گناهِ نیروها و اعضا و جوارح چیست؟

راه‌های نفوذ شیطان در وجود انسان چیست؟

عوامل ارزشمندکنندۀ عمل چیستند؟

چگونه حضور قلب داشته باشیم؟

چرا اثرگذاری عبادت در افراد مختلف است؟

بهترین شرایط در شبانه روز برای انجام عبادت چیست؟

اعمال مستحب تا کجا باید ادامه یابد؟

کلید واژه‌ها:

ترک گناه/ صحیفۀ عمل/ پیوند ولایتی/ پیوند توحیدی/ الحاد/ درب حسرت/ انصاف/ غضب/ سخط/ حسنات/ گناهان کبیره و صغیره/ ثبت و ضبط اعمال/ استغفار/ توبۀ نصوح/ پاکسازی گناه/ ما سوی الله/ انابه/ استغراق در حق/ زنگار گناه/ محاسبۀ عمل/ شیطان/ تفکر در صنع/ حدوث توبه/ بقای بر توبه/ محبت الهی/ تقوی/ ورع/ خلوت و جلوت/ یقین/ طاعات و عبادات/ نعمت معنوی/ مجرای فیض الهی/ نورانیت باطنی/ تخلیص نیت/ حضور قلب/ خشوع/ مستحبّات/ نشاط روح/ کراهت/ انس/ نشاط روحی/ کدورت/ اشتیاق/ کوردلی/ نشاط عبادت/ ذکر قلبی/ سعه و ضیق/ فلسفۀ احکام/

عبارتی از متن کتاب:

در باب تشخیص وظیفه و انجام آن یکی از بزرگان می‌فرمود: فرض کنید نماز اوّل وقت مستحب است اما گاهی یک کار لازم برای انسان پیش می‌آید که باید همین مستحب را ترک کند، با اینکه خیلی تمایل به اقامۀ نماز اول وقت دارد. اما باید خواست دل را کنار بگذارد و بر طبق وظیفه‌اش عمل کند. باید ببیند که خداوند چه می‌خواهد. مثلاً کسی از خانوادۀ انسان بیمار است و باید او را به بیمارستان ببرد. اگر بگوید:  نماز اوّل نباید نماز اول وقت من وقت در مسجد ترک شود نشان می‌دهد که هنوز از حیوانیّت بالا نیامده‌ است. در اینجا وظیفۀ شرعی او رسیدگی به خانواده است. این است که انسان را جلا می‌دهد و بالا می‌برد.