ویژگی های نفاق و منافقین

آنچه باید قبل از خواندن این کتاب بدانیم:

از نظر علمای اخلاق و اهل معرفت نفاق، مخالفت سرّ با علن و ناهمگونی باطن با ظاهر است که گسترۀ آن به همۀ انسان‌ها، حتی انسان بی‌دینی که هیچ اعتقادی به مبدأ و معاد ندارد برمی‌گردد. نفاق هم درقوۀ غضب ریشه دارد و هم در قوۀ شهوت. هنگامی حالت افراط در خشم، انسان مبتلا‌به جاه‌طلبی می‌شود و حالت تفریط خشم هم انسان را مبتلا به جبن و ترس می‌نماید که هر دو رذیلۀ نفاق را در پی دارد. هم‌چنین حب به مال و شهوت جنسی موجب ابتلا به این رذیله می‌شود. نفاق در یک تقسیم‌بندی ابتدایی به قولی و فعلی تقسیم می‌شود. آنچه در بحث نفاق مهم است شناسایی نفاق در وجود خود است، انسان باید با مقایسۀ آنچه در دلش می‌گذرد و آنچه به زبان آورده و یا عمل می‌کند تطابق یا عدم تطابق آنها را شناسایی کند و بر این اساس به منافق بودن یا نبودن خود پی ببرد.

حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی در سلسله سخنرانی پیرامون موضوع نفاق و منافق مانند همۀ مباحث خود هم جنبه‌های علمی و هم جنبه‌های عملی موضوع را مورد مداقّه قرار داده و تاکید همیشگی معظم له بهره‌وری عملی از مباحث است نه انباشته کردن دانش در ذهن. لذا همۀ کسانی که در وادی خودسازی و سیر معنوی جد و جهد دارند با مطالعۀ این کتاب می‌توانند به شناسایی خود در این زمینه پرداخته و ریشه‌های این رذیله را از وجود خود پاک نمایند

 

سوالاتی که در این کتاب پاسخ خواهد یافت:

آیا رذیلۀ نفاق که هم‌چون سایر رذائل دارای مراتب و درجاتی است انتهایی دارد، و تا کجا در وجود انسان ریشه میدواند؟

شکل برزخی نفاق در قیامت چگونه است؟

آیا محبتِ یک منافق در دل، اگرچه خود به رذیلۀ نفاق مبتلا نباشد در حشرِ قیامتی او موثر است؟

نفاق با ریا و دروغ چه رابطه‌ای دارد؟

نفاق در امور اعتقادی، فضایل اخلاقی، اعمال حسنه و نفاق در امور عادی و عرفی به چه معناست؟

از نظر قرآن نفاق چه مشخصه‌هایی دارد؟

مبدأ نفاق در اسلام از کجاست؟

چرا نفاق بدترین رذیله نامیده شده است؟

قرآن و روایات، خصوصیات منافق را چگونه بیان می‌کنند؟

امام علی ع برای منافق چه خصوصیاتی قائل هستند؟

چگونه انسان به وادی نفاق کشیده می‌شود؟

راه‌های پیشگیری و درمان نفاق چیست؟

ستون‌های چهارگانۀ  نفاق در بیان امام  علی کدام است؟

راه‌های معالجۀ نفاق از دیدگاه امام خمینی چیست؟

عامل رشد نفاق در انسان چیست؟

چه ذکری نفاق را در انسان برطرف می‌کند؟

 

کلیدواژه‌ها:

نفاق/ منافق/ دو‌ رویی/ دو زبانی/ دو گانگی/ خفا/ علن/ مسخ انسانیت/ رذائل اخلاقی/ فضائل اخلاقی/ اعتدال درونی/ شهوت و غضب/ شیطان/ فرشته/ بهیمه/ سبعیت/ کذب و دروغ/ ریا/ قلب/ زبان/ فعل/ ذووجهین/ ذو لسانین/ قرآن/ حشر/ وقاحت/ بی‌حیایی/ بیماری/ ملکۀ درونی/ نفس اماره/ خودپرستی/ برزخ/ محبت/ جوهر ذات/ حالت و ملکه/ امام خمینی/ مشرک/ کافر/ جهنم / امور اعتقادی/ معاد/ وحی/ سنت/ اصحاب/ سیاست‌ورزی/ مرتد درونی/ عقلانی/ نفسانی/ قلبی/ عملی/ تواضع/ جاه طلبی/ زهد/ خشوع/ خوف/ ممدوح/ زخم زبان/ نمیمه/ غیبت/ دشنام/

 

یک جمله از کتاب:

امام ؟رضوت؟ می‌فرماید: «انسان اگر نفس اماره را به حال خود واگذار کند به واسطۀ تمایل ذاتی آن به فساد و ناملایمات عاجل نفسانیه و مساعدت شیطان و وسواس خناس میل به فساد کند و رذایل آن در هر روز رو به اشتداد و زیادت گذارد تا آنجا رسد که آن رذیله‌ای که از آن پیروی کرده صورت جوهری نفس و فصل اخیر آن گردد و تمام مملکت ظاهر و باطن در حکم آن در آید. پس، اگر آن رذیله، رذیلۀ شیطانیه باشد، همچون نفاق و دورویی که از خواص آن ملعون است، مملکت ظاهر و باطن تسلیم شیطان شود، و صورت اخیرۀ نفس و باطن ذات و جوهر آن صورت شیطان گردد، و صورت ظاهر آن نیز در آن دنیا ممکن است صورت شیطان باشد، گرچه در اینجا به‌صورت و شکل انسانی است. پس، اگر انسان از این صفت جلوگیری نکند و نفس را سرخود رها کند، به اندک زمان چنان مهار گسیخته شود که تمام همت و همش را مصروف این رذیله کند و با هرکس ملاقات کند با دورویی و دوزبانی ملاقات کند، و خلط و آمیزش با کسی نکند جز آنکه آلـوده باشد به کدورت دورنگی و نفاق، و جز منافع شخصی و خودخواهی و خودپرستی چیزی در نظرش نباشد، و صداقت و صمیمیت و همت و مردانگی را به کلی زیر پا نهد.»