دوستان در دعاهای ماه رجب دقّت کنید! ماه رجب از بهترین ماه‌ها است. این ادعیه را بخوانید. بسیاری از معارف ما در این ادعیه گنجانده شده است. معارف ما بسیار ظریف و لطیف است، در یکی از ادعیۀ ماه رجب آمده است:«خَابَ الْوَافِدُونَ عَلٰى غَیْرِکَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلَّا لَکَ»؛ کسی که به غیر از تو روی آورد، محروم گردید و کسی که به غیر از تو وارد شد، زیان دید. «وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِکَ»؛ و هر‌کس به درگاه غیر تو روی آورد، محتاج شد. «وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَکَ»؛ و هر کس از غیر کرم و فضل تو درخواست کرد، بی‌امان شد. «بَابُکَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ وَ خَیْرُکَ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ»؛ درِ لطف و عنایت تو، به‌روی مشتاقان باز است و خیر و احسانت برای طالبان گشاده. «وَ فَضْلُکَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَ نَیْلُکَ مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ»؛ فضل و کرم تو برای درخواست‌کنندگان مباح است و آرزو و امید به تو برای امیدواران جایز. «وَ رِزْقُکَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ‌عَصَاکَ وَ حِلْمُکَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاکَ عَادَتُکَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِیئِینَ وَ سَبِیلُکَ الْإِبْقَاءُ عَلٰى الْمُعْتَدِینَ »؛ سفرۀ روزی‌ات برای گناهکاران گسترده است و خویشتن‌داری‌ات برای کسی که با تو دشمنی کرده، حائل شده که به آتش قهر و عذابت نیفتد. راه و روش تو با کسانی که از مرزهای تعیین شده تجاوز کردند، مدارا کردن است. ببینید چقدر زیبا است! خداوندا، روش رفتاری تو با گناهکاران و بدکاران این‌گونه است که به آن‌ها نیکی می‌کنی. «اللَّهُمَّ فَاهْدِنِی هُدَى الْمُهْتَدِینَ وَ ارْزُقْنِی اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ وَ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِین»؛[*] خدایا! کمک کن کار من به‌جایی نرسد که از غافلین باشم؛ از کسانی نباشم که قلبشان فاسد شده و دیگر حکمت در آن اثر نمی‌گذارد؛ از کسانی نباشم که روش رفتاری زیبای تو، روی آن‌ها اثر ندارد؛ مصداق آن دسته از افرادی نباشم که امام‌علی‌النّقی در حقّشان فرمودند:«الْحِکْمَهُ لَا تَنْجَعُ فٖی الطِّبَاعِ الْفَاسِدَه».
در یکی دیگر از ادعیۀ ماه رجب آمده است:«وَ امْنُنْ بِغِنَاکَ عَلٰى فَقْرِی»؛ و با غنای خویش، بر من منّت بگذار و فقر و احتیاجم را برطرف کن. «وَ بِحِلْمِکَ عَلٰى جَهْلِی»؛[*] و به‌وسیلۀ حلمت، بر جهل و نادانی من منّت بگذار و تحمّلم کن! خدایا! با منِ جاهل مدارا کن! این دعاها را بخوانید و از این فرصت‌های الهی استفاده کنید؛ خودتان را به خدا عرضه نمایید تا او هم حلقۀ اتّصال و ارتباطتان را محکم‌تر کند و شما را به خویش نزدیک کند. در روایتی از پیغمبراکرم دارد که حضرت فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى نَصَبَ فٖی السَّمَاءِ السَّابِعَهِ مَلَکاً یُقَالُ لَهُ الدَّاعِی»؛ خداوند در آسمان هفتم فرشته‌ای را قرار داده است که به او گفته می‌شود داعی، «فَإِذَا دَخَلَ شَهْرُ‌رَجَبٍ یُنَادِی ذَلِکَ الْمَلَکُ کُلَّ لَیْلَهٍ مِنْهُ إِلَى الصَّبَاحِ»؛ زمانی که ماه رجب فرا می‌رسد، این ملک هر شب تا صبح ندا می‌دهد، «طُوبَى لِلذَّاکِرِینَ»؛ خوشا به حال کسانی که خداوند را یاد می‌کنند!«طُوبَى لِلطَّائِعِینَ»؛ خوشا به حال کسانی که مطیع خدا هستند، «وَ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى»؛ خداوند می‌فرماید، «أَنَا جَلِیسُ مَنْ جَالَسَنِی»؛ من همنشین کسی هستم که با من بنشیند، «وَ مُطِیعُ مَنْ أَطَاعَنِی»؛ و من مطیع کسی هستم که مرا اطاعت کند. آنچه به تو امر می‌کنم انجام بده تا آنچه را تو از من می‌خواهی، انجام بدهم، «وَ غَافِرُ مَنِ اسْتَغْفَرَنِی»؛ کسی که از من طلب آمرزش کند را می‌آمرزم، «الشَّهْرُ شَهْرِی»؛ این ماه، ماه من است، «وَ الْعَبْدُ عَبْدِی»؛ و این بنده، بندۀ من است، «وَ الرَّحْمَهُ رَحْمَتِی»؛ رحمت هم رحمت من است، «فَمَنْ دَعَانِی فٖی هَذَا الشَّهْرِ أَجَبْتُهُ»؛ هر کس مرا در این ماه بخواند، جوابگوی او هستم، «وَ مَنْ سَأَلَنِی أَعْطَیْتُهُ»؛ کسی که از من درخواست کند، به او عطا می‌کنم، «وَ مَنِ اسْتَهْدَانِی هَدَیْتُهُ»؛ اگر از من طلب راهنمایی و هدایت کند، او را راهنمایی می‌کنم، «جَعَلْتُ هَذَا الشَّهْرَ حَبْلًا بَیْنِی وَ بَیْنَ عِبَادِی»؛ من این ماه را ریسمانی بین خود و بندگانم قرار دادم، «وَ فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَی»؛ هر کس به این ماه اعتصام بجوید به من می‌رسد. تمام این‌ها گویای یک معنا است و آن اینکه خداوند می‌خواهد رابطۀ بین او و بنده‌اش حفظ شود. بزرگی و کرامت او اقتضا می‌کند که نگذارد رابطۀ بنده‌اش حتّی به‌خاطر گناه و یا جهالت با او قطع شود. [*]
همان‌طور که می‌بینید روش رفتاری خداوند با بندگانش این‌گونه است و همان روش را به پیغمبر خویش امر فرموده است:«خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلین»در حقیقت خداوند به پیغمبرش می‌فرماید: تو نیز باید روش مرا با بندگانم داشته باشی؛ باید خداگونه عمل کنی؛ باید از بندگان من دستگیری کنی و دست رد، به‌سینۀ کسی نزنی! این روش من است. این روش، روش الهی است. مؤمن هم باید این روش را در آداب معاشرتی‌اش حفظ کند. ما در آداب معاشرتی اسلام «طرد کردن» نداریم، مگر به‌ندرت. هرچه هست دستگیری است.
عفو، لازمۀ دستگیری دشمنان، نصیحت و امر به‌عرف لازمۀ‌دستگیری از دوستان و حلم لازمۀ دستگیری از جاهلان است. باید برای هدایت دیگران به صراط مستقیم از خطای عملی و درونی دیگران بگذریم و هواهای نفسانی خودمان را قربانی کنیم.
روش رفتاری پیغمبر و ائمّۀ ما هم همین بوده است و اگر به تاریخ مراجعه کنید، موارد بسیاری را مشاهده خواهید کرد که به آن‌ها ظلم شد و آنان با آنکه مُحِقّ بودند، انتقام نگرفتند و حتّی نفرین هم نکردند. آیا شما یک مورد سراغ دارید که پیغمبراکرم کسی را نفرین کرده باشد؟! انبیای گذشته امّت خود را نفرین کردند، ولی پیغمبر با اینکه از ناحیۀ امّتش بیشترین اذیت را متحمّل شد، یک بار هم آن‌ها را نفرین نکرد! خودش فرمود:«مَا أوذِیَ نَبیُّ مِثْلَ مَا أوذیتُ»؛[*] هیچ پیغمبری مانند من اذیت نشد. با این حال همیشه می‌فرمود: خداوندا! امّت من را هدایت کن! [*] این رفتار پیغمبر، نمودی از رفتار خدا است.
لذا ما در روایات داریم که روز قیامت همۀ انبیا فریاد می‌زنند: وانفساه! ولی پیغمبراکرم می‌گوید: وا امّتی! [*] آیا غیر از این است که خداوند او را به بهترین وجه ادب کرده است؟!
