روایت از امام هشتم صلوات الله علیه، منقول است که حضرت فرمودند: در امور مادی دنیایی، تو نگاهت به کسانی باشد که از نظر امکانات مادی،کمتر از تو در اختیار دارند. «اُنظُر اِلی مَن هُوَ دُونَکَ فیِ المَقدِرَهِ وَ لا تَنظُر اِلی مَن هُوَ فَوقَکَ» هیچ وقت نگاه نکن، توجه نکن به آن کسانی که بیش از تو، امور مادی در اختیار دارند.
من حالا این مطلب را عرض کنم، حالا این روایت از امام هشتم علیه السلام، است. ما داریم در روایات که هم امور مادی را مطرح می کنند، هم معنوی را. این جا امام هشتم علیه السلام، امور مادی را مطرح می کند.
نگاه نکن فلانی وضعش چه جوری هست، مثلا چه دارد، کذا و کذا. بالایی‌ها را نگاه نکن. پایین دستت را نگاه کن، به بالا دستت نگاه نکن، آن‌هایی که امکاناتشان بیش از تو است، نه. آن که کمتر از توست. چرا؟بعد حضرت دو تا جهت را می فرماید:
«فَاِنَّ ذلِکَ اَقنَعُ لَکَ»جهت اول به تعبیر من، جنبه خلقی دارد که مربوط به خود انسان است، از نظر روانی و روحی. دومی‌اش جنبه خالقی دارد. به تعبیر من، حالا می گویم.
اما از نظر روحی خودت، موجب می شود که تو نسبت به آن چه را که داری، قناعتت بیشتر بشود؛ چون وقتی پایین دست را نگاه کردم، خودم را بالا دست آن می بینم. نیست این جور؟! در نتیجه به آن چه را که دارم، قناعتم چیه؟ بیشتر می شود.«اَقنَعُ لَکَ» توجه کنید. یک وقت مساوی هستیم، می شود قناعت بکنم. وقتی می بینم بالاتر هستم، هان؟! قناعتش آدم هان؟! بیشتر می شود دیگر، شد؟! این که دارم. این جهت اول که مربوط به خودت است و روانی است، عصبی به قول ماست. توجه می کنید چی می خواهم بگویم؟ که آرامش خوبی پیدا می کنید.
دوم خالقی است.«وَ اَحری أن تَستَوجِبَ الزِّیادَهَ» و او این که، این موجب می شود که تو عندالله، سزاوارتر بشوی که بی افزاید به آن چه را که تو در دست داری. « اَحری» سزاوارتر. شد؟! که تو مستوجب بشوی که زیاده، خدا بهت چکار کند؟ اضافه کند. هم از نظر خودت و هم از نظر خدا. من چه تعبیری بکنم، همچین ساده‌اش بکنم؟! هم به نفع خودت است از نظر روحیت، باز هم آن به نفع توست،ها! آن خدایی هم باز نفع توست؛ اما بدانید، این موجب می شود که خدا چکار بکند؟ بگوید: این سزاوارتر است، این کسی نیست که از ما گله بکند. فهمیدی؟ بدبختی های ما این است که همیشه ما در دلمان، زبانا ممکن است نگوییم؛ آن ها که به زبان می آورند، وامصیبت. شد؟! کانّه چیه؟ همیشه طلب کاری می کنیم از خدا. فهمیدی؟ اگر تو این روش را بگیری، دیگر روح طلب کاری نداری، بلکه روح چی؟ شکرگزاری داری. نتیجه شکرگزاری درونی، اضافه کاری است. حالا دیگر می خواستم بگویم چی بوده که حضرت این را فرموده است. بله، «فَاِنَّ ذلِکَ اَقنَعُ لَکَ وَ اَحری أن تَستَوجِبَ الزِّیادَهَ» این نسبت به امور مادی است که امام هشتم علیه السلام فرمودند. یک دستور العمل است.
البته راجع به امور معنوی، عکس این است. حالا من دیگر نمی توانم وارد آن بشوم، روایت هم داریم. عکس این است. این مال امور مادی است که تو این جوری باش، وقتی که توی جامعه هستی،ها! نگاه می کنی،ها! به بالا دستیت نگاه نکن. به پائین دستیت نگاه کن، آرام، راحت؛ الحمدلله. فهمیدی چی می خواهم بگویم؟ قانع تر می شوی. از آن طرف هم خدا، وقتی این را می بیند از تو، چکار می کند؟ بله، به تعبیر من، گشاد می کند در روزیت را، می ریزد پایین. این مال این است. اما از نظر معنوی درست عکس است. و او این است که به بالا دستی هایت نگاه کن. آن طرف را نگاه کن به خوبان و اولیا و آن ها نگاه کن که همیشه خودت را مقصر ببینی و این موجب می شود همت بگماری که خودت را به آن ها برسانی.