بسم الله الرحمن الرحیم
1) در باب ضمانات گفته شد که دو قسم است، یکی ضماناتی است که غیر اختیاری است و یک ضماناتی است که اختیاری است. که شخص به اختیار خودش ضامن باشد نسبت به مالی که این یک قرار داد است و به آن عقد ضمان گفته میشود.
2) در اینجا یک طلبکار است و یک بدهکار است ویک شخص ثالث است و در اینجا شخص ثالث میآید و این بدهی بدهکار را پیش طلبکار به عهدۀ خودش میگیرد که او بدهد در اینجا میگوید شخص ضمانت کرد.
3) در اینجا اوّلاً باید یک بدهی مشخصی باشد. یعنی یک بدهکاری هست که یک مالی را به طلبکار، بدهکار است، و مشخصاً به عهدهاش هست که شرعاً آن را بپردازد. حالا مدت دار باشد یا بدون مدت، فرقی نمیکند. اما واقعاً بدهکار است. و بعد شخص ثالث میآید و این بدهکاری را به عهدۀ خودش میکند و منتقل میکند.
4) در اینجا از نظر شرعی اولاً باید آن کسی که بدهی را ضمانت میکند، رضایت داشته باشد. ثانیاً: اینکه طلبکار هم باید بپذیرد این ضمانت را و آن را قبول بکند، تا عقد ضمان محقق بشود. لذا در اینجا این دو تا هستند و بدهکار اصلی در اینجا هیچ نقشی ندارد شرعاً فقط آن دو تا هستند ضامن و طلبکار.
5) در نتیجه با توجه به مسئلهای که ابتدا گفته شد باید یک بدهی واقعاً وجود داشته باشد تا عقد ضمان صحیح باشد، لذا این مسائلی که در بازار معمول و عرف است بین کسبه اینجا ضمان آور نیست و ضمانت شرعی نیست.
6) مثلاً کسی دیگری را نمیشناسد که به آن جنس بدهد، بعد شخص ثالث میآید به این میگوید، من آن را میشناسم و هنوز هیچ معاملهای نشده و طلبی در کار نیست و بدهی در کار نیست شخص ثالث میگوید من فلانی را میشناسم جنساش را به او بده، اگر او پولش را نداد پولش را من میدهم این هم بگوید باشد میدهم این ضمانت شرعی نیست.
7) بلکه هر وقت معاملهای انجام شد. بعد هم مشتری بدهکار شد و حالا شخص ثالث آمد پیش طلبکار و گفت من به عهده میگیردم بدهی بدهکار را که به تو بپردازم و اگر او نداد هم در آن نیست که اگر او نداد من میدهم که اینها همهاش شرعاً اشکال دارد. در ضمانت اگر نیست بلکه میگوید من بدهی بدهکار را به عهده میگیرم این ضمانت شرعی است.
8) لذا اینگونه حرفها که کسی را که میگوید، فلانی این شخص که آمد پیش تو جنس را به او بده اگر پولش را نداد من به تو میدهم این ضمانت شرعی نیست و هیچ ارزش شرعی ندارد. بعد هم این طرف مقابل نمیتواند به او بگوید که تو ضمانت کردی، جوابش این است که نخیر این ضمانت شرعی نیست.