مسئلۀ پرخوری و شکمپرستی، از رذایل اخلاقی در ارتباط با نیروی شهوت است و همان حالت افراطی نیروی شهوت در رابطۀ با خوردن و آشامیدن است.
در آثار اسلامی، این حالت از حالات زشت شمرده شده و پیامدهای زشتی هم دارد. چهبسا این حالت، منشأ رذایل بسیاری در انسان بشود. در روایتی پیغمبراکرم؟ص؟ فرمودند: «مَا مَلَأَ ابْنُ آدَمَ وِعَاءً أَشَرَّ مِنْ بَطْنِهِ»؛ فرزند آدم ظرفی را بدتر از شکمش پر نکرده است.
مسئلۀ پرخوری، حالت زشتی است که پیغمبراکرم(ص) با این تعبیر زیبا میفرمایند: اگر انسان ظرفی را پر کند و در این رابطه شر و بدی متوجّه انسان شود، آن ظرف شکم اوست؛ لذا پیامدهای زشتی که برای این حالت ذکر میشود، زیاد است.
اوّلین پیامد زشتش در رابطۀ با روح است. در روایاتی که داریم منشأ طغیان و سرکشی انسان میشود. امامباقرعلیه السلام فرمودند: «إِذَا شَبِعَ الْبَطْنُ طَغَى»؛ آنگاه که شکم سیر شود، حالت طغیان و سرکشی پیدا میکند. از نظر ظاهر روایت، همین مسئلۀ شکم ظاهری و مملو شدن آن از غذا است که باعث میشود انسان حالت طغیان پیدا کند. که آن طغیان، هیجان شهوت است. البتّه میشود روایت را در ابعاد گوناگون مطرح کرد؛ یعنی آنگاه که انسان در رابطه با مسائل دنیایی- غذا، ثروت، ریاست و مقام- حالت سیری در خودش احساس کند، روح، حالت سرکشی و طغیان پیدا میکند. روح قبل از آنکه به ریاست و مقام برسد، اینچنین نبود؛ قبل از آنکه ثروت پیدا کند، نسبتبه خدا و بندگان خدا طاغی و یاغی نبود. بعد از آنکه روح احساس سیری در روابط مختلف مادّی کرد، حالت طغیان و سرکشی پیدا میکند.