پیغمبر اکرم(ص) فرمود: «مَنْ أَرَادَ أَنْ یَکُونَ أَعَزَّ النَّاسِ فَلْیَتَّقِ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ»؛ هرکس می خواهد عزیزترین مردم شود، تقوای الهی پیشه کند. امام علی(ع) در جملاتی که به زیبایی پشت سر هم ردیف شده است، بههمین مطلب اشاره می کند که من یک جملۀ آن را می خوانم؛ «لَا عِزَّ أَعَزُّ مِنَ التَّقْوَى»؛ این روایت چون خیلی زیبا است، بقیۀ آن را هم می خوانم. حضرت فرمودند: «وَ لَا مَعْقِلَ أَحْسَنُ مِنَ الْوَرَعِ»؛ هیچ دژی استوارتر از پارسایی نیست؛ «وَ لَا شَفِیعَ أَنْجَحُ مِنَ التَّوْبَهِِ»؛ هیچ شفیعی رهاننده‌تر از بازگشت به سوی خدا نیست؛ «وَ لَا کَنْزَ أَغْنَى مِنَ الْقَنَاعَۀِ»؛ هیچ گنجی سرشارتر از قناعت نیست؛ «وَ لَا مَالَ أَذْهَبُ لِلْفَاقَهِ مِنَ الرِّضَى بِالْقُوتِ»؛ و هیچ مالی بی نیاز کننده تر از رضا به آنچه خدا داده است، نیست.
واقعاً آدم حظّ می کند وقتی این عبارات را می خواند. ما این همه معارف دقیق و زیبا داریم و یک سری خبیث می خواستند این ها به دست ما نرسد و جلوی خیلی هایش را هم گرفته اند؛ این مقدار، بخشی از معارف ما است که به‌دست ما رسیده است.
هیچ عزّٮݧݑی ارجمندتر از تقوا نیست. در روایت دیگری امام باقر(ع) فرمودند: «لَا کَرَمَ أَعَزُّ مِنَ التَّقْوَى»؛ هیچ کرامتی، عزّ ت مندتر از تقوا نیست؛ یعنی تقوا هم کرامت و بزرگی است و هم عزّت.
ما می بینیم که روایات این دو عامل را در یک ظرف ریخته و یک عنوان ریشه ای به آن داده اند. این دو عامل درونی و بیرونی؛ یعنی ایمان و عمل، تشکیل دهندۀ ملکۀ تقوا است؛ لذا می توان در یک کلام گفت: تقوا عامل ایجاد عزّت است. شخص متّقی هیچ گاه ذلیل نخواهد شد؛ یعنی هیچ وقت قلب های مَسخ نشده از او متنفّر نمی شوند. حتّی اگر کسی اسیر شهوت یا غضبش باشد، ولی مَسخ نشده باشد، وقتی یک انسان متّقی را می بیند، در دلش از او متنفّر نخواهد شد. مثلاً خودِ دزد، اگر بخواهد چیزی را نزد کسی امانت بگذارد، آیا پیش یک دزد دیگر می رود یا می گردد یک امین پیدا کند؟ همان مال دزدی را دست دزد نمی دهد و آن قدر می گردد تا یک امین پیدا کند و نزد او بسپارد. دزد هم از امانت داری خوشش می آید. خودش هم که لااُبالی باشد، از شخص متّقی، متنّفر نخواهد بود؛ البتّه اگر مَسخ نشده باشد که این بحث دیگری خواهد بود؛ پس تقوا، علّت اصلی عزّت است.
