مطلوبیت هجرت کبری

روایت از پیغمبراکرم(ص) است که فرمود: «أقِمِ الصَّلَوهَ وَ اَدِّ الزَّکَوهَ وَ اهجُرِ السُّوءَ»؛ نماز را به پا دار و زکات را بده و معصیت را ترک کن. همۀ این دستورات جنبۀ اطاعتی دارد؛ یعنی می فرماید تو که مسلمان و مؤمن و متدیّنی و هجرت درونی کرده ای، حالا به آنچه که از درون پذیرفته ای، عملاً التزام داشته باش. بعد می فرماید: «وَ اسکُن مِن أرضِ قَومِکَ حَیثُ شِئتَ تَکُن مُهَاجِراً»؛ حالا که هجرت درونی کردی، برو در همان جایی که خویشاوندانت هستند، سکونت کن! با این حال تو مهاجری!
پس معلوم می شود این حرکت بیرونی، ارزش ذاتی ندارد. آنچه ارزشمند است، همان هجرت درونی و همان سفری است که انسان از باطل به سوی حق می کند و از ضلالت به سوی هدایت می رود و به حق می پیوندد. آنچه مهم است، ایمان و دل بستگی به خدا است. این حرکت بیرونی هم برای حفظ آن هجرت درونی است. البتّه فعلاً دارم «حفظ دین شخصی» را مطرح می کنم؛ امّا در آینده دربارۀ «حفظ دین اجتماعی» هم بحث خواهم کرد.
بنابراین، اگر هجرت بیرونی نداشته باشم، یا اصلِ آن حرکت درونی ایجاد نمی شود و از نظر اعتقادی کمبود پیدا می کنم و یا آن هجرت درونی ضربه می خورد، یعنی اگر ایمان دارم ولی نمی توانم ایمانم را حفظ کنم و به فساد کشیده می شوم، اینجا است که برای حفظ دین، امر به هجرت شده است.