محمّد بن مُسلم که از اصحاب امام‌باقر(علیه السلام) است، می‌گوید: حضرت به من فرمود: ای محمّد بن مسلم، «ذُنُوبُ الْمُؤْمِنِ إِذَا تَابَ مِنْهَا مَغْفُورَهٌ لَهُ»؛ گناهان مؤمن وقتی که توبه کرد، آمرزیده است. تأمّلی در این مسئله وجود ندارد؛ یعنی از آن طرف شبهه نکنید، از ناحیۀ خدا شبهه ایجاد نشود، در ناحیۀ خودتان باشد.
سؤال دیگری که مطرح می‌شود این است که ما خیلی توبه کردیم. هر سال اینجا آمدیم و گفتیم: خدا ما بد کردیم. باز هم امسال آمدیم و می‌خواهیم همین را بگوییم، این را خدا از ما می‌پذیرد یا نه؟ همین مطلب را محمّد بن مُسلم به امام‌باقر(علیه السلام) بیان می‌کند. «…قُلْتُ فَإِنْ عَادَ بَعْدَ التَّوْبَهِ وَ الِاسْتِغْفَارِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ عَادَ فِی التَّوْبَهِ»؛ توبه کرد، بعد دوباره دستش آلوده شد، حالا می‌خواهد توبه کند. «فَقَالَ یَا مُحَمَّدَ بْنَ مُسْلِمٍ»؛ حضرت به او گفت: ای محمّد بن مسلم، «أَ تَرَى الْعَبْدَ الْمُؤْمِنَ یَنْدَمُ عَلَى ذَنْبِهِ وَ یَسْتَغْفِرُ مِنْهُ وَ یَتُوبُ ثُمَّ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ تَوْبَتَهُ»؛ آیا این‌گونه فکر می‌کنی که وقتی بندۀ مؤمن پشیمان از گناه بشود، بعد از گناه استغفار و توبه کند، بعد خدا توبه‌اش را قبول نکند؟ «قُلْتُ فَإِنَّهُ فَعَلَ ذَلِکَ مِرَاراً»؛ محمّد بن مُسلم عرض می‌کند: آقا، آخر این کار را مکرّر کرده است، «یُذْنِبُ ثُمَّ یَتُوبُ وَ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ»؛ گناه می‌کند، بعد مرتّب توبه و استغفار می‌کند. «فَقَالَ کُلَّمَا عَادَ الْمُؤْمِنُ بِالاسْتِغْفَارِ وَ التَّوْبَهِ عَادَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِالْمَغْفِرَهِ»؛ حضرت به او فرمود: هر وقت بندۀ مؤمن توبه کرد و به سوی خدا برگشت، خدا به سوی او رو می‌کند، «وَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ یَقْبَلُ التَّوْبَهَ … وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ»؛ توبه را می‌پذیرد، از گناهان عفو می‌کند.
بعد در ذیلش حضرت یک اعلام خطر به محمّد بن مُسلم می‌کند، «فَإِیَّاکَ أَنْ تُقَنِّطَ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ»؛ [1]بپرهیز و یک‌وقت مؤمنین را از رحمت خدا مایوس نکنی. این روایت مطابق با مُفاد همان کلام الهی است که می‌فرماید:«قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا»؛ ای کسانی که بر نفس‌های خودتان اسراف کردید، از رحمت خدا مایوس نشوید، خدا همۀ گناهان را می‌آمرزد. عجیب است که در ذیل آیه باز تکرار دارد و می‌فرماید:«إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»[2]. بنابراین، از آن طرف شبهه‌ای نیست، بلکه بحث در مورد این طرف است. اگر حالتش باشد، انسان معذرت‌خواهی بکند، توبه پذیرفته است. در این شبهه‌ای نیست.
