تربیت فرزند
مجموعه: ادب الهی
نام: تربیت فرزند (ویراست 2)
سال طرح مباحث: 1388 و 1389
175,000 تومان
دسترسی: موجود در انبار
مشخصات
وزن | 413 گرم |
---|---|
ابعاد | 210 × 140 × 8 میلیمتر |
نوع جلد | |
قطع | |
شابک | 978-600-6940-09-0 |
تعداد صفحات | 376 |
آدرس فیپا | |
چاپ اول | 1393 |
نوبت چاپ | 2 |
ناشر |
توضیحات
آنچه باید قبل از خواندن این کتاب بدانیم:
وسایل ارتباطی گسترده، خطرهای فراوان روابط اجتماعی، تاثیر محیط آموزشی، فرقهها و مکتبهای منحرف، دوستیابی آسان و بسیاری موارد دیگر، دغدغههای والدین برای تربیت فرزندان است. به این دغدغه ها با نگاههای مختلفی پاسخ داده شده است. اما شاید این اولین بار باشد که با رویکرد تربیتی و عملی از زاویۀ آیات و روایات پاسخهای کاربردی را از لسان یک معلم و مربّی اخلاق و مرجع تقلید میشنویم.
برای خانوادهها بسیار حیاتی و لازم است که وظایف خود نسبتبه فرزندان را بدانند و به آنها عمل کنند. بیشک عمل به این دستورات، هم راه سعادت فرزندان را فراهم میآورد و هم پاسخ الهی به دغدغههای صحیح والدین میدهد.
سوالاتی که در این کتاب پاسخ خواهد یافت:
نقش والدین در تربیت فرزندان چیست؟
چگونه فرزندان را بر اساس تعالیم دینی تربیت کنیم؟
روشهای تربیت فرزندان کدامند؟
آیا عصبانیت در تربیت فرزندان درست است؟
دوست و همنشنین چه تاثیری در تربیت فرزندان دارند؟
والدین نسبتبه محیط آموزشی فرزندان چه وظیفهای دارند؟
چه ملاکهایی برای انتخاب رفیق وجود دارد؟
آیا والدین نسبتبه محیط شغلی فرزندان وظیفهای دارند؟
نقش معصومین به عنوان الگوهای تربیت در رشد و تربیت انسانها چیست؟
کلیدواژهها:
غیرت / محبت / فطرت الهی / تربیت دینی / اسوههای تربیت / حیا / تلویح و تعریض / محیط خانوادگی / محیط آموزشی / محیط رفاقتی / محیط شغلی / جوزدگی / والدین / معلم / دوست / همکار
چند جمله از متن کتاب:
احتیاج به ادب در کسانی که دارای عقل هستند، مانند احتیاج بذر گیاهان به باران است که ا گر باران نبارد، هیچ بذری رشد نخواهد کرد. من تعبیر میکنم که تربیت نسبت به بذر الهی، نقش آبیاری را دارد؛ بنابراین هر کودکی که به دنیا میآید، در وجودش بذر الهی هست. نقش تربیت این است که این بذر را در بُعد عملی و نظری، بارور کند و به او قدرت تشخیص حق از باطل را عطا کند؛ در واقع افراد، طبق همان روش تربیت الهی، فرزند خویش را تربیت کنند.
فهرست کتاب
مقدّمه………………………………………………………………. 27
جلسۀ اوّل: 29
لزوم تربیت دینی جامعۀ اسلامی…………………………………… 29
اهمّیت و معنای «غیرت»………………………………………. 30
انواع «حُبّ» و ریشههای «غیرت»………………………………… 30
حبّ حیوانی و غیرت حیوانی………………………………….. 30
حبّ انسانی و غیرت انسانی………………………………….. 31
حبّ دینی و غیرت دینی……………………………………….. 31
معرّفی محیط خانوادگی…………………………………………….. 32
عدم انقطاع والدین از دنیا……………………………………. 32
میراث حقیقی انسان…………………………………………… 32
اهمّیت مسائل معنوی در محیط خانوادگی……………………….. 33
مهمترین اشتغال………………………………………………. 33
نتیجۀ غیرت معنوی والدین……………………………………. 34
راه انسانی و الهی شدن جامعه…………………………………. 34
خصوصیّات وجودی فرزند…………………………………………. 35
- آگاهی به دستورات عقل عملی و نظری……………………. 35
وظیفۀ والدین در قبال فطرت فرزند……………………………. 35
- نوع اثرپذیری روح………………………………………….. 35
- سرعت اثرپذیری…………………………………………… 36
جلسۀ دوّم: 39
مروری بر مباحث گذشته………………………………………….. 39
«تربیت» میراث والدین و فرزند…………………………………… 39
بهترین ارثیه برای فرزند………………………………………… 39
سازندۀ شاکلۀ وجودی انسان…………………………………… 40
نقش والدین در تربیت کودکان ……………………………………. 40
مَثَل والدین در تربیت فرزند…………………………………….. 40
اهمّیت و ضرورت تربیت……………………………………………. 41
آب حیات تربیت فرزند…………………………………………. 41
شکوفاکنندۀ استعداد…………………………………………… 41
نقش واردات سمعی و بصری در تربیت…………………………….. 42
اتاق بایگانی کودک…………………………………………….. 42
ورودیهای وجود کودک……………………………………….. 42
اهمّیت اذان و اقامه در بدو تولّد ………………………………. 43
اهمّیت شنیدن کلام توحید…………………………………….. 43
مسئولیّت سنگین والدین ……………………………………… 43
جلسۀ سوّم: 45
مروری بر مباحث گذشته………………………………………….. 45
تأکید و تکرار زبانی…………………………………………….. 46
اهمّیت آموزش رفتاری و تکرار زبانی……………………………….. 46
ضرورت توجّه به ظرافتهای تربیت فرزند……………………….. 47
اصول تربیت اسلامی ………………………………………………. 47
دستور قرآنکریم به اصل تربیت………………………………… 47
کلام رسولخدا؟صل؟ در تبیین «روش تربیت»………………… 48
آموزش رفتاری…………………………………………………. 48
تکرار زبانی…………………………………………………….. 48
عادت دادن بهکار نیک……………………………………….. 49
تربیت انسانی و الهی…………………………………………… 49
تربیت یعنی تذکّر و یادآوری………………………………………… 50
اولویّت تربیت رفتاری و اهمّیت آن…………………………….. 50
جلسۀ چهارم: 53
مروری بر مباحث گذشته………………………………………….. 53
ضرورت تلازم عقل و ادب…………………………………………. 54
تعریف عقل نظری……………………………………………… 54
تعریف عقل عملی……………………………………………… 54
تلازم عقل و ادب……………………………………………… 55
روش تربیتی خداوند در قبال انسانها…………………………….. 55
ابزارهای تربیتی خداوندمتعال………………………………….. 55
ضرورت شکوفا کردن فطرت……………………………………….. 56
تمثیلی برای ادب……………………………………………….. 57
جلسۀ پنجم: 59
مروری بر مباحث گذشته………………………………………….. 59
تعریف تربیت……………………………………………………….. 59
تعریف اخلاقی از «تربیت»……………………………………. 59
انواع تربیت…………………………………………………….. 60
تعریف معرفتی از «تربیت»……………………………………… 60
چگونگی تربیت فرزند……………………………………………… 60
چگونگی تربیت بهواسطۀ روشهای رفتاری……………………… 61
برای فرزندت اینگونه باش……………………………………. 61
اهمّیت چهرۀ ظاهری والدین…………………………………… 62
مذمّت تشبّه مردان و زنان به یکدیگر…………………………. 63
نمونهبرداری فرزند از ظاهر والدین……………………………… 63
اهمّیت بُعد شنیداری………………………………………….. 63
تربیت و ترغیب عملی………………………………………….. 64
جلسۀ ششم: 67
مروری بر مباحث گذشته………………………………………….. 67
عدم مدخلیّت قصد تربیت………………………………………… 69
عناوین قصدیّه………………………………………………… 69
عناوین غیر قصدیّه……………………………………………. 69
تأثیرپذیری غیر ارادی………………………………………….. 70
نقش اسوههای تربیتی در تکامل انسان……………………………. 70
تأثیرگذاری الگوها………………………………………………. 70
مصادیق اسوههای تربیتی………………………………………. 70
والدین، اسوههای محیط خانوادگی………………………………… 71
علّت اسوه بودن والدین……………………………………….. 71
اهمّیت پوشش والدین ………………………………………… 71
معرّفی پوشش اسلامی…………………………………………….. 72
کیفیّت خروج حضرتزهرا؟سها؟ از خانه………………………… 72
اهمّیت پوشش از نامحرم………………………………………. 73
دغدغۀ حضرتزینب؟سها؟ ……………………………………. 73
ذکر توسّل…………………………………………………………… 73
جلسۀ هفتم: 75
مروری بر مباحث گذشته………………………………………….. 75
اهمّیت و جایگاه معارف اسلامی………………………………….. 75
معنای «وقاحت» …………………………………………….. 76
معنای «حیا» ………………………………………………… 76
تعبیری سادهتر………………………………………………… 76
انواع حیا……………………………………………………… 76
حیا، لباس تقوا ………………………………………………. 77
حیا، مختص انسان است …………………………………….. 77
رابطۀ حیا با ایمان و عقل………………………………………. 78
مانعیّت حیا از اعمال قبیح……………………………………. 79
نقش حیا در تربیت فرزند…………………………………………… 80
وظیفۀ خطیر والدین …………………………………………… 80
ذکر توسّل……………………………………………………………. 81
جلسۀ هشتم: 83
مروری بر مباحث گذشته………………………………………….. 83
دستورالعمل الهی، مبتنی بر حیا…………………………………….. 84
مخاطبان آیۀ شریفه ……………………………………………. 85
علّت استیذان فرزندان…………………………………………. 86
مصداق دیگری از حیا…………………………………………. 86
لزوم رعایت عفاف…………………………………………….. 87
خطاب اسلام به والدین……………………………………………. 87
اسوۀ والای حیا………………………………………………………. 87
بهترین زنان…………………………………………………… 88
پوشش در مقابل نابینا……………………………………….. 88
محوریت «حیا» در دستورات شرع………………………………….. 89
نزدیکترین زنان به خدا………………………………………. 89
رابطۀ حیا با «وجوب نهی از منکر»…………………………….. 90
رابطۀ حیا با «حرمت غیبت»…………………………………… 90
ذکر توسّل ……………………………………………………………. 91
جلسۀ نهم: 93
مروری بر مباحث گذشته …………………………………………. 93
اشارهای به رابطۀ حیا با ایمان………………………………………. 94
لزوم صیانت از حیای فرزندان…………………………………….. 95
ضرورت جداسازی محلّ خواب………………………………… 95
اعلام خطر…………………………………………………….. 95
حیا، موجبات پاکدامنی………………………………………… 96
تذکّری دربارۀ اختلاط پسر و دختر…………………………………. 96
زمان جدا کردن فرزندان………………………………………… 96
جنایت بزرگ در حقّ جامعه…………………………………… 97
دلیلی دیگر بر فطری بودن حیا…………………………………….. 97
حیا، غریزهای انسانی…………………………………………. 98
منشأ بیعفّتیها………………………………………………… 99
ذکر توسّل……………………………………………………………. 99
جلسۀ دهم: 101
مروری بر مباحث گذشته………………………………………….. 101
نهی از تربیت فرزند با عصبانیّت………………………………….. 101
استفاده از روش تلویح و تعریض در تربیت………………………. 102
مخاطب تلویح و تعریض………………………………………. 103
معنای «تلویح»……………………………………………….. 103
معنای «تعریض»……………………………………………… 103
اثرپذیری غیرارادی فرزند از والدین……………………………….. 104
تدریجیالحصول بودن تربیت……………………………………… 105
معنای «حال» و «ملکه»……………………………………… 105
پذیرا بودن کودک……………………………………………… 105
کارکرد ملکه در تربیت فرزند……………………………………. 106
ضرورت توجّه به مصاحب………………………………………… 106
کارکرد مصاحبت و مجالست در تربیت…………………………. 106
ضرورت توجّه به همنشین…………………………………………. 107
شرط تداوم در مجالست و مصاحبت………………………….. 108
از این محافل بپرهیز …………………………………………… 108
دلیل نهی از این مجالس………………………………………. 109
تاریکفکران………………………………………………….. 109
ذکر توسّل…………………………………………………………… 110
جلسۀ یازدهم: 113
مروری بر مباحث گذشته…………………………………………. 113
تذکّری در خصوص مباحث………………………………………. 113
نگاهی به سیر صلاح و فساد انسان……………………………… 114
همنشینی با اهل معصیت……………………………………… 114
همنشینی با خوبان……………………………………………. 115
تدریجی بودن صلاح و فساد………………………………….. 115
بیان امامخمینی؟رضو؟ در باب تربیت…………………………… 115
وضعیّت قوای فرزند…………………………………………… 116
وظیفۀ «والدین» بهعنوان «مربّی»……………………………. 116
هدف از بعثت انبیا؟عهم؟…………………………………………… 117
هدف نبودن دنیا……………………………………………… 117
سیر رشد قوای حیوانی……………………………………….. 117
هدف بودن اخلاق……………………………………………. 117
بالاترین تعریف خدا از پیامبراکرم؟صل؟………………………. 118
وظیفۀ انسان………………………………………………….. 118
کارکرد تربیت نسبتبه قوا……………………………………… 119
بررسی سرعت صلاح و فساد انسان………………………………. 119
مقایسۀ سرعت صلاح و فساد ……………………………….. 119
سرعت پذیرش فساد توسّط جامعه……………………………. 120
تذکّری به مسئولین…………………………………………….. 120
جلسۀ دوازدهم: 121
مروری بر مباحث گذشته…………………………………………. 121
ویژگی قوای حیوانی در انسان……………………………………… 121
معنای هوای نفس……………………………………………. 122
مرزنشناسی قوای حیوانی……………………………………… 122
اهمّیت محیط خانواده در تربیت قوای حیوانی……………………. 122
اهمّیت موقعیّت سنّی………………………………………….. 122
اهمّیت تربیت در سنین کم……………………………………. 123
ابزارهای مهار کردن قوای حیوانی…………………………………. 123
لِجام عقل…………………………………………………….. 123
لِجام شرع……………………………………………………… 124
اوّلین گام در کنترل قوای حیوانی………………………………….. 124
روگردانی از گناه……………………………………………….. 124
روآوری به تکالیف…………………………………………….. 124
ضرورت تربیت کردن قوای حیوانی……………………………….. 125
رستگاری ابدی……………………………………………….. 125
ضرورت توجّه به آداب شرعیه……………………………………. 126
عبور از ظواهر………………………………………………… 126
ضرورت التزام به ظاهر شریعت………………………………. 126
توجّه دادن فرزند به احکام نماز……………………………….. 126
معنای ظاهر و باطن …………………………………………. 127
معنای سرّ و عَلَن ……………………………………………. 127
منظور از ظاهر شریعت………………………………………. 127
مجموعه بودن شریعت………………………………………… 128
ضرورت رعایت شریعت توسّط والدین……………………….. 128
جلسۀ سیزدهم: 129
مروری بر مباحث گذشته…………………………………………. 129
اهمّیت و لزوم تزکیّه اخلاقی…………………………………………. 130
معنای حُسن ادب……………………………………………. 130
رابطۀ ظاهر و باطن……………………………………………. 130
ضرورت التزام دائمی به ظواهر شریعت……………………………. 131
بیان امامخمینی؟رضو؟ ………………………………………….. 131
ادعایی باطل…………………………………………………. 132
نقطۀ آغازین تربیت فرزند……………………………………. 132
التزام پیامبراکرم؟صل؟ به ظاهر شریعت………………………. 132
تغییرپذیری ملکات نفسانی………………………………….. 133
ضرورت التزام به ظاهر شریعت در اصلاح جامعه……………… 133
دلیل اهمّیت امربهمعروف و نهیازمنکر……………………….. 133
راه اصلاح جامعه…………………………………………….. 134
امربهمعروف و نهیازمنکر؛ وظیفۀ مسئولین…………………….. 134
مسامحه برای اهداف شیطانی…………………………………. 134
زمینۀ کار فرهنگی……………………………………………… 135
جلسۀ چهاردهم: 137
مروری بر مباحث گذشته………………………………………… 137
اوّلین عامل تربیتی؛ رابطۀ شخص با شخص……………………. 137
خویشان و در حکم خویشان……………………………….. 138
شروع انذار پیامبراکرم؟صل؟ از خانوادۀ خود…………………. 138
میراث مؤمن………………………………………………….. 138
آداب همسایگی………………………………………………. 139
میراث گناهکار……………………………………………….. 139
مدخلیّت نداشتن نَسَب……………………………………….. 140
دوّمین عامل تربیتی؛محبّت و احسان…………………………….. 140
رابطۀ محبّت و احسان…………………………………………. 140
سوّمین عامل تربیتی؛ پذیرش برتری مربّی………………………… 141
مُراد از تفوّق…………………………………………………… 141
بررسی سنین تربیت فرزند در خانواده……………………………… 141
محدودۀ قوای حیوانی………………………………………….. 141
سنّ تکامل رشد قوای حیوانی…………………………………. 142
ضرورت توجّه به مقتضای سِنّی…………………………………… 142
هفت سال اوّل زندگی…………………………………………. 142
هفت سال دوّم زندگی………………………………………… 143
هفت سال سوّم زندگی………………………………………… 143
ظرافت هفت سال اوّل ………………………………………… 144
ظرافت هفت سال دوّم………………………………………… 144
ظرافت هفت سال سوم……………………………………….. 144
جَوزدگی؛ یکی از آفات جوانی…………………………………….. 145
مراقبتهای دوران جوانی……………………………………… 145
عمومیّت جَوزدگی…………………………………………….. 145
جلسۀ پانزدهم: 147
تربیت در محیط آموزشی…………………………………………… 147
معرّفی محیطهای تربیتی………………………………………. 147
تعریف محیط آموزشی…………………………………………. 148
ضرورت تلازم تعلیم و تزکیه……………………………………….. 148
همراهی تعلیم و تزکیه………………………………………….. 148
مأموریت اوّل انبیا؟عهم؟……………………………………….. 148
مأموریت دوّم انبیا؟عهم؟……………………………………….. 148
مأموریت سوّم انبیا؟عهم؟………………………………………. 148
تلازم تعلیم با تزکیه…………………………………………….. 149
ارزش انسان………………………………………………….. 149
مقدّم بودن خودسازی بر دیگرسازی………………………….. 150
عدم انفصال تعلیم از تربیت…………………………………… 150
اثرگذاری هیکل مربّی………………………………………….. 151
تنها استثنا در اثرپذیری از استاد………………………………. 151
دلیل توصیه به همنشینی با وارستگان…………………………. 151
جایگاه ویژۀ تربیت در محیط آموزشی…………………………….. 152
سنین غالب در محیط آموزشی…………………………………. 152
برتری علمی با چاشنی محبّت…………………………………. 153
تسلیم شدن در برابر مربّی…………………………………….. 153
ترجیح مربّی بر والدین……………………………………….. 153
تذکّری به مسئولین امور آموزشی………………………………….. 154
جلسۀ شانزدهم: 155
مروری بر مباحث گذشته…………………………………………. 155
اهمّیت انتخاب معلّم………………………………………………. 156
ملاک شناخت استاد خوب………………………………….. 157
آثار و پیامدهای معلّم فاسق…………………………………. 158
آثار و پیامدهای معلّم منافق………………………………….. 159
تذکّری مهمّ به مدیران مراکز آموزشی…………………………….. 159
جلسۀ هفدهم: 163
تذکّری برای همۀ علوم…………………………………………….. 164
خوشبیان مخرّب……………………………………………… 164
ملاک ارزشمندی دانش………………………………………. 165
ملاک انتخاب استاد…………………………………………. 165
اهمّیت معلّم دینی………………………………………………….. 166
1.گفتار صحیح به همراه رفتار ناصحیح……………………….. 166
سختترین عذابشوندگان………………………………….. 166
2.گفتار ناصحیح دانشمند سوء………………………………. 167
سفارشی به والدین………………………………………………… 168
جلسۀ هجدهم: 171
اهمّیت محیط آموزشی و مقطع سنّی آن……………………………. 172
نفی علمیّت…………………………………………………… 172
مقطع سنّی خاصّ…………………………………………….. 172
خطاب قرآنکریم به هجده سالهها……………………………. 173
انواع روابط و پیوندها…………………………………………….. 174
قویترین پیوندها…………………………………………….. 174
اهمّیت محیط آموزشی و پیوند رفاقتی……………………………… 175
اقتضائات محیط آموزشی و روابط رفاقتی……………………… 175
«رفیق»؛ یعنی «همدین»…………………………………….. 176
اصلاً خاطر جمع نباش………………………………………. 177
جلسۀ نوزدهم: 179
جایگاه و اهمّیت محیط رفاقتی……………………………………. 179
محیط رفاقتی در قرآنکریم………………………………………. 180
آثار و پیامدهای رفاقت…………………………………………… 181
ملکهسازی……………………………………………………. 181
تأثیرگذاری غیر ارادی…………………………………………. 182
حیاتبخش روح……………………………………………… 182
پیوند با بدی…………………………………………………. 182
پیوندی که به دشمنی منتهی میشود………………………….. 183
یادآور معاد……………………………………………………. 184
ویژگیهای رفیق خوب……………………………………………. 184
یاریکنندۀ دین………………………………………………. 185
جلسۀ بیستم: 187
محور و اسباب رفاقت…………………………………………….. 188
قانون رفاقتهای صحیح……………………………………. 188
پیامدهای محوریّت مادّیت در رفاقت……………………………. 189
پشیمانی و جدایی در همین دنیا………………………………. 189
محدودیّت دنیا…………………………………………………. 190
چه کسی را برای رفاقت انتخاب کنیم؟…………………………… 191
شکوفا کنندۀ بُعد معنوی ……………………………………… 191
کمک کار انسان………………………………………………. 192
تعبیر روایات از رفیق صالح……………………………………….. 192
ناهی از منکر………………………………………………….. 192
کمک کار در طاعت………………………………………….. 193
همراه در خیر…………………………………………………. 193
جلسۀ بیست و یکم: 195
مروری بر مباحث گذشته…………………………………………. 195
قانون الهی در معاشرتها…………………………………………. 196
شأن نزول آیه…………………………………………………. 196
چه کسانی را برای رفاقت انتخاب کنیم؟………………………….. 196
لزوم استقامت در معاشرتهای صحیح………………………. 196
معاشرت بر محور خدا………………………………………… 197
توجّه به ظاهر و باطن………………………………………… 197
ضرورت حفظ معاشرت صحیح……………………………… 198
چه کسانی را برای رفاقت انتخاب نکنیم؟……………………….. 198
نهی از رفاقت با دنیاداران…………………………………….. 198
نهی از رفاقت با هویٰ پرستان…………………………………. 199
نهی از رفاقت با اشخاص افراطی…………………………….. 199
معنای اعتدال………………………………………………… 199
معنای افراط………………………………………………….. 199
چگونگی شناخت رفیق……………………………………………. 200
مقایسۀ با خوبان ……………………………………………… 200
عدم اعتماد به ظاهر…………………………………………… 200
کمک کار طاعت………………………………………………. 200
ناهی از منکر…………………………………………………… 201
محلّ شناخت دوست از دشمن…………………………………. 201
معنای قدرت و تمکّن…………………………………………… 201
علّت تطابق رفاقت با معیار الهی………………………………….. 202
جلسۀ بیست و دوّم: 203
مروری بر مباحث گذشته…………………………………………. 203
پیوندهای درونی ممنوع…………………………………………….. 204
- نهی از رفاقت با یهود و نصاریٰ……………………………… 204
دلیل نهی از رفاقت با اهل کتاب………………………………. 204
آثار رفاقت بر دین و ایمان……………………………………… 205
رابطۀ رفاقت و ایمان……………………………………………. 205
انواع روابط اجتماعی…………………………………………. 205
تعریف رابطۀ هدایتی…………………………………………… 206
شرایط ارتباط هدایتی………………………………………….. 206
ضرورت توجّه به عقائد در رفاقت…………………………….. 206
2.نهی از رفاقت با کفّار………………………………………… 207
معاشرتهای ممنوع………………………………………………… 207
پرهیز از طعنهزنندگان به دین ………………………………… 207
پرهیز از لااُبالیگران در دین…………………………………… 208
تعریف لااُبالیگری…………………………………………….. 208
پرهیز از فاسقان………………………………………………. 208
جلسۀ بیست و سوّم: 211
مروری بر مباحث گذشته…………………………………………. 211
بایستههای انتخاب رفیق…………………………………………. 212
آزمون، قبل از رفاقت…………………………………………. 212
- هنگام عصبانیّت…………………………………………… 212
2.نسبتبه مال……………………………………………….. 212
ضرورت آزمون، قبل از رفاقت………………………………… 213
تأثیر در عقائد………………………………………………… 213
تأثیر محبّت بر تشخیص حقیقت……………………………… 213
حسّاسیّت رفاقت به دلیل جریان محبّت………………………. 214
جایگاه حبّبه اولیای الهی……………………………………….. 215
جایگاه محبّت به امیرالمؤمنینامامعلی؟س؟…………………….. 215
جلسۀ بیست و چهارم: 217
مروری بر مباحث گذشته………………………………………… 217
جایگاه بحث غیرت در مباحث تربیتی……………………….. 218
غیرت مذمومه………………………………………………… 218
مبدأ حِمایت بیجا در رفاقت…………………………………… 219
آثار حمیّت جاهلانه………………………………………………… 219
مبعوث شدن با اهل جاهلّیت…………………………………. 220
گرفتاری به آتش………………………………………………. 220
جدا شدن از مؤمنین واقعی……………………………………. 220
تأثیر عصبیّت، در گفتار و رفتار………………………………….. 221
گروه گرایی…………………………………………………….. 222
جلسۀ بیست و پنجم: 223
مروری بر مباحث گذشته………………………………………… 223
ضرورت توجّه به شرایط زمانی در آزمون رفیق…………………… 224
نمونهای از شرایط زمانی خاصّ……………………………….. 224
توجّه به شرایط زمان………………………………………….. 224
آزمون در گرفتاریها…………………………………………… 225
ضرورت توجّه به قلب و محبّت……………………………….. 225
رفیق دنیا و رفیق آخرت…………………………………………… 226
رفیق مطابق با ملاکها………………………………………. 226
ملاکات دنیایی و ملاکات الهی………………………………. 226
رفاقتهای قطع نشدنی……………………………………… 227
بهترین سبب برای محبّت…………………………………….. 227
رفاقت جاودانه……………………………………………….. 228
جلسۀ بیست و ششم: 229
مروری بر مباحث گذشته………………………………………… 229
ارزش سنجی پیوند رفاقتی با اللهتعالی……………………………. 230
رفاقتهای «فیلله» و «لله»…………………………………… 230
رابطههای زودگذر…………………………………………….. 230
ترجیح «حبّفیالله» بر پیوند خانوادگی………………………. 230
اهمّیت و جایگاه دوستی برای خدا………………………………… 231
کاری برای خدا………………………………………………. 231
افضل اعمال…………………………………………………. 232
ملاک خوب بودن و بد بودن…………………………………….. 233
دوستی و دشمنی برای خدا…………………………………… 233
جمعبندی مطالب…………………………………………………. 234
جلسۀ بیست و هفتم: 235
مروری بر مباحث گذشته………………………………………… 235
عامل تکامل ایمان………………………………………………… 236
مانع ارتکاب معاصی…………………………………………. 236
موجبات محبوب خدا شدن………………………………………. 237
موجبات قرارگرفتن تحت سرپرستی خدا…………………………. 237
معنای ولایت الله…………………………………………….. 237
موجبات خارج شدن از سرپرستی خدا………………………….. 237
موجبات چشیدن طعم ایمان……………………………………… 238
ادراکات حیوانی……………………………………………… 238
ذائقههای حیوانی و معنوی………………………………….. 238
چشیدن طعم ایمان…………………………………………… 239
یگانه راه چشیدن طعم ایمان…………………………………. 239
موجبات تصفیّه از ناخالصیهای معنوی……………………….. 240
جایگاه قلب…………………………………………………… 241
آثار محبّت در قیامت………………………………………………. 241
جنّات مختلف…………………………………………………. 241
نور رفاقتهای الهی…………………………………………… 241
جلسۀ بیست و هشتم: 243
مروری بر مباحث گذشته………………………………………… 243
تذکّری در خصوص روشگیری و روشدهی…………………….. 243
جایگاه محیط شغلی در تربیت انسان……………………………. 244
مَراجع روشگیری در محیط شغلی……………………………… 244
اهمّیت نفس شغل در تربیت انسان………………………………. 244
موضوع بحث………………………………………………….. 244
علّت تحسین و تقبیح برخی مشاغل………………………….. 245
امر و نهی شارع به برخی مشاغل…………………………….. 245
- نهی از زرگری……………………………………………….. 246
2.امر به زراعت………………………………………………. 246
دلیل نهی از زرگری و امر به زراعت…………………………… 246
عادی شدن ربا خواری………………………………………. 247
موجبات تنگ نظری…………………………………………. 247
- نهی از کفن فروشی………………………………………… 247
دلیل نهی از کفن فروشی……………………………………… 248
- نهی از سلّاخی…………………………………………….. 248
دلیل نهی از سلّاخی…………………………………………. 248
5.نهی از حجامت……………………………………………. 248
6.نهی از برده فروشی………………………………………….. 249
جلسۀ بیست و نهم: 251
مروری بر مباحث گذشته…………………………………………. 251
جایگاه و اهمّیت محیط شغلی در تربیت انسان………………….. 252
نقش سازندگی و تخریبی محیط شغلی…………………………. 252
تأکید بر زراعت و چوپانی بهعنوان محیط شغلی سالم…………. 252
سیر آفاقی و انفسی…………………………………………… 253
دستورات اسلام در خصوص انتخاب محیط شغلی……………… 253
شاغل بودن در شهر خود…………………………………….. 254
آثار شاغل بودن در شهر خود…………………………………. 254
تذکّری به مسئولین……………………………………………. 254
اقتضای محیط شغلی………………………………………….. 255
ضرورت توجّه دقیق به محل کسب……………………………….. 256
جولانگاه شیطان……………………………………………… 256
محل سهو و غفلت……………………………………………. 256
جلسۀ سی ام: 257
مروری بر مباحث گذشته………………………………………… 257
نقش فضای مادّیت در تخریب انسان…………………………… 258
صیّادی شیطان………………………………………………. 258
بهترین فرصت برای شکار……………………………………. 259
آمادۀ مبارزه باش!…………………………………………….. 259
ضرورت توجّه به آداب کسب و انتخاب شغل…………………… 260
اثرگذاری جوّ حاکم……………………………………………. 260
ویژگی فضاهای مورد تأیید شارع………………………………… 261
زندهکنندۀ معنویّت انسان…………………………………….. 261
ضرورت توجّه به انتخاب همکار…………………………………. 262
تفاوت همکار با شریک………………………………………. 262
اهمّیت همکار در سعادت انسان……………………………… 262
اثرپذیری از همکار……………………………………………. 262
ضرورت توجّه به مراجعین در انتخاب شغل…………………….. 263
جلسۀ سی و یکم: 265
مروری بر مباحث گذشته………………………………………… 265
انواع مراجعین و روابط گوناگون…………………………………. 266
مراجعین الهی و شیطانی……………………………………… 266
ویژگی حداقلی……………………………………………….. 266
پناه بردن به خدا در روابط اجتماعی…………………………….. 266
تذکّری به کَسَبه………………………………………………. 267
نقش مراجعین در تربیت انسان………………………………….. 267
اختلاف جنسیّت در مراجعین……………………………….. 267
شراکت شیطان………………………………………………. 268
بهترین صفت برای زنان……………………………………… 269
ضرورت رعایت ضوابط شرعی در روابط اجتماعی…………….. 270
خود انسان بهتر متوجّه میشود………………………………. 270
خطابی به همۀ زنان…………………………………………… 270
جمعبندی مطالب………………………………………………….. 270
حضرتاستاد؟ره؟…………………………………………….. 273
مؤسّسۀ مصابیح الهدی………………………………………… 279
آیات………………………………………………………………. 281
روایات…………………………………………………………… 288
اشعار……………………………………………………………… 299
نمایه……………………………………………………………….. 300
کتابنامه 303
مقدمه کتاب
مقدّمه
مرحوم استاد؟ره؟ در چند دهه از عمر شریف و با برکت خود، تمام موضوعات «اخلاقی» را با ریزبینی و دقّت خاصّ خود مورد بحث قرار داده بودند. امّا جای بحثی مستقل درباره مسائل «تربیتی» همچنان خالی بود. آنگونه که در ذهن دارم، اوایل دهۀ هفتاد بود که این نکته را در فاصلۀ میان دو درس خارج فقه و اصول با آن بزرگوار در میان نهادم.
همانطور که آرام آرام گام برمیداشت و برای چند دقیقهای استراحت، به حجرۀ کوچکش نزدیک میشد، تامّلی کرد و فرمود: «فهرست سؤالها و مطالبی که مورد نظر است، تهیّه کنید تا در فرصتی مناسب این بحث را هم داشته باشیم»!
از اینکه با این سرعت و محبّت پیشنهادم را پذیرفت، شگفتزده نشدم؛ چراکه عادت او بزرگواری و سجیه او مهربانی بود. از این تعجّب کردم که چگونه گذشتِ روزگار، وفای به این وعده را سالها به تأخیر انداخت و به آخرین موضوعاتی مُبدل شد که از محضر آن مربّی بزرگ دوران استفاده کردیم.
چنان که از تاریخ ارائه درسها پیدا است، این بیانات مربوطبه سالهای پایانی عمر پربرکت ایشان است؛ زمانی که پس از نخستین عمل جرّاحی آثار ضعف مزاج و رنجوری بدن مشهود بود. درد، خاطر شریف او را میآزرد و درمان، بخش زیادی از وقت او را میگرفت.
در آن روزهای تلخ، بارها به این اسطوره اخلاق و حکمت و تربیت عرضکردم که اگر اجازه دهند، برخی درسها و بهتعبیر خودشان «جلسات» را تعطیل کنیم تا اندکی فراغت و استراحت نیز داشته باشند. امّا عزم مردانه و نیّت خالصانهای که برای نشر معارف دین داشتند، اجازه خانهنشینی نمیداد و تا آخرین روزها که اندک توانی در بدن داشتند، کرسی تعلیم و تربیت را واننهادند.
کتاب حاضر بخشی از افادات پیرفرزانۀ ما در همان حال و هوا است. گویی دست تقدیر میخواست که «تربیت»، محصولِ آخرین یافتهها و سفارشهای او باشد. حتّی یک مرور اجمالی به محتوای این کتاب نشان میدهد که حضرت استاد؟ره؟ تا چه اندازه بر ابعاد وجود انسان و ظرافتهای تربیت او اشراف و احاطه داشتند.
ریشهیابی دقیق مسائل مربوطبه تربیت و جستجوی بایستههای آن در عرصههای مختلف زندگی و بالأخره دادن دستورها و رهنمودهای عملی برای رسیدن به مقام شایستۀ یک انسان با ایمان، در صفحه به صفحۀ این کتاب موج میزند.
ایشان امور تربیتی را به ترتیب در چهار حوزۀ «خانواده، مراکز آموزشی، محیطهای رفاقت و دوستی و محل کار و اشتغال» مورد بررسی قرار دادهاند و همانند دیگر موارد، نگذاشتهاند که نکتهای از نگاه موشکافانه مغفول بماند.
مراحل تربیت کودک و اقتضائات هر مرحله، ابزار و روشهای تربیت کردن و تربیتشدن، نقش حیاء در تربیت و منوط نبودن آن به قصد و اراده، نقش اصلاح ظاهر در تهذیب باطن، پیوند تفکیکناپذیر میان تعلیم و تربیت یا علم و ادب، حسّاسیّت مراکز آموزشی و اهمّیت سرنوشتساز شخصیّت استادان و آموزگاران، آثار ویرانگر انحرافات فکری و رفتاریِ متصدیان امور آموزشی و پرورشی، شیوه دوستیابی و آزمودن رفیقان، آثار تربیتی شغل و حرفه و نیز همکاران و مراجعان در شکلگیری شخصیّت انسان از جمله محورهای بسیار مهمّ مباحث این کتاب است که باید بهدقّت خواند و اندیشه کرد و بهکار بست.
ناگفته نگذارم که این مطالب نورانی را باید توأماً از دو نگاه خواند؛ یکی از نگاه تربیت خود و دیگری از نگاه تربیت دیگران؛ بهویژه فرزندان. آنچه از دانستنیها و بایستنیها خواهید خواند، ابتدا باید راهنمای پرورش جان و روح خود ما باشد که در غیر آن صورت، تلاش برای تربیت فرزندان و دیگران، آب در هاون کوبیدن است.
تأکید میکنم که معلّمان و استادان، خود رامخاطب خاصّ این مرشد و راهنمای ربّانی بدانند و از نکته نکتۀ آن برای پیراستن خود و سپس آراستن دیگران بهره ببرند؛ چنان که پدران و مادران باید چنین کنند. خدا را بر این نعمت سپاسگزاریم که از این وصایا محروم نماندیم و از او کمک میخواهیم تا در عمل به آنها مغبون نباشیم.
اینک از خداوندمتعال درخواست میکنیم که روح بلند و ملکوتی این فقیه عارف و حکیم صمدانی را برای همیشه میهمان خوان کرامت سبطاعظم؟س؟ قرار دهد و ما را نیز از دعای خیر او محروم نفرماید.رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
محسن اسماعيلی
دروس این کتاب
- شماره جلسه: 2653
- چهارشنبه
- شماره جلسه: 2654
- چهارشنبه
- شماره جلسه: 2655
- چهارشنبه
- شماره جلسه: 2656
- چهارشنبه
- شماره جلسه: 2657
- چهارشنبه
- شماره جلسه: 2658
- چهارشنبه
سلام علیکم. ضمن تشکر از زحمات. فایلهای صوتی این کتاب را قرار نمی دهید؟
لطفا بارگذاری بفرمایید. باتشکر